-6-
globaal bekende terrein der emblemata doorvorst, vooral
ook in de bundel opstellen-van Robert J. Clements, "Picta
Poësis. Litterary and humanistic theory in Renaissance
emblem-books" (Rome 1960). Clements onderzocht echter
voornamelijk emblemata-bundels uit het Romaanse taalgebied.
In Woord-Nederland behoren de 17e eeuwse Zeeuwse schrij
vers Jacob Cats en Johan de Bruno de'Oudere tot de belangrijk
ste emblematisten. Be bestudering van hun werk - en dat geldt
eigenlijk voor elke Nederlandse (en niet-Nederlandse) em
blemata-bundel - moet in feite nog beginnen.
Weliswaar dateert het pionierswerk van A.G.C. de Vries,
t.w. zijn dissertatie over "De Nederlandse Emblemata" al
uit 18991 maar dat is in de eerste plaats een bibliogra
fisch werk (recentelijk aangevuld door John Landwehrs al
leen maar bibliografische "Dutch emblem books",-Utrecht
1962). Verder verscheen onlangs de uit de oorlogsjaren
stammende dissertatie van de omgekomen Duitse kunsthisto
ricus Von Monroy, bijgewerkt volgens de huidige inzichten
en gegevens -door H.M. Erhr. von Erffa, handelend over de-
Nederlandse emblemata in de 17e eeuw. Daarin wordt ruim'
aandacht geschonken aan Cat-s en De Brune, maar Von Monroy,
geen literatuurhistoricus en geen Nederlander, toont te
weinig begrip voor het belang van hun teksten.
In het b-reikte stadium van emblemata-onderzoek, sullen
de grote lijnen, die onderzoekers als PrazClements, Von
Monroy e.a. getrokken hebben, gecorrigeerd moeten worden,
0.in. door "de daarvoor in aanmerking komende Nederlandse
bundels embleem voor embleem te onderzoeken wat nog in
geen enkel geval gebeurd is -, met een evenwichtige aan
dacht - ook daaraan heeft het veelal ontbroken - voor
zowel de kunsthistorische als literairhistorische aspecten
in hun onderlinge samenhang. Deze even gewenste als nood
zakelijke tijdelijke terugkeer van het algemene naar het
bijzondere, is.mogelijk, nu de Utrechtse hoogleraar William
S. Heckscher, in samenwerking met de Duitse kunsthistori
cus E.A. Wirth, in het "Reallexikon zur Deutschen Kunst-
geschichte" V, enerzijds de ontwikkeling en de kenmerken
van het genre geformuleerd heeft en anderzijds veel bundels
in een oven vernuftig als bruikbaar systeem heeft onderge
bracht, zodat men bij detailstudies zich' er voor hoeden kan
aandacht te geven aan materiaal dat later.niet of weinig
bruikbaar zal blijken te zijn.
