- 21 -
9. opg. Kpl. Z'n g(a)rêêl 'ieng op d'êê(r)ste pinne. of
(juister)... 'angt altied op d'êê(r)ste pinneDit gezegde
vindt zijn oorsprong in de gewoonte om de garelen der
paarden hun vaste plaats te geven. Het paard wiens "grgêl
op d'êêste pinne 'angt" loopt dus de meeste kans on het
eerst aan het werk te moeten, of tussendoor nog extra kar
weitjes te moeten opknappen: aldus gegeven door DsrObg,
In dezelfde bet. zegt Bh.; Hsd.Z'n g(a)rêêl 'angt, altied
vooran. Het 3-igt voor de hard, dat hetzelfde gezegd wordt'
van een persoon, die altijd voor alles moet opdraaien.
Overgebracht op een karaktereigenschap zegt men van iemand,
die altijd de baas wil spelen (aldus Lwd.; Ax.) of die al
tijd voor iets in de bres springt (aldus Kpl.) dat "z 'r.
grêêl altied op d'êêste pinne 'angt", maar de beeldspraak
gaat hier een beetje mank.
10a. (opg. Kpl.) In d'and stae volgens inzender gezegd van
het linkse paard van een span; aldus bev. d. Obg., die er
bij aantekent 't roepaerd stao in de roe. Zie nader
'an(d)paerd W.Z.D. 315; roepaerd 798.
b. op d'and (op m'n 'and) stae(n), stao(n) wordt gezegd i.v.m.
het hanteren van gereedschap (schop, vork, bijl enz.).
Iemand die rechts is, houdt bijv. zijn schop met de rech
terhand boven en werkt dus naar links; wie links is, doet
het andersom. Bij gezamenlijk werk moet erop gelet, dat
ieder "op z'n 'and staet" Dsr.;
"As je rech(t)s bint, mo le lienks kunnen lossen en anders
om, aors stae je van d'and": Kpl.; Kan iemand het op beide
manieren, dan zegt men Die kan't over d'and Ier.
De laatste uitdrukking niet in W.Z.D. Kent u die zie
overigens bij art. 'and 312.
Ten slotte geeft Vwpvan een knechtje, dat geleerd heeft
te werken, zoals zijn baas het graag wil: Ie stae nè m'n
'and of ie begint a nè m'n 'and te staen. Dit doet denken
aan nederlands: iemand naar z'n hand zetten, maar dit
laatste is afkeurend bedoeld.
11. opg. Kpl. 'Iengste- 'ingste-) vent enz.: vrijwel algemeen
bevestigd als de knecht, die met de dekhengst rondgaat,
aldus Svn.; HnsCz.; Sdk.Obg.; Nz.; Mdh.; Smd.
Door Kwd.; Ier.; Dsr. wordt gegeven: 'ingsteboerde ge
leider van de dekhengst, onverschillig of hij eigenaar of
knecht is.