TOOROP De tentoonstelling van het grafisch werk in het Rijksmuseum is aanleiding geworden zich over de betekenis van de figuur van Toorop opnieuw te bezinnen. De inleiding van de catalogus van Bettina Spaanstra-Polak, begint met de opmerking dat zijn gra fisch werk, ontstaan tussen 1890 en 1919 in de Nederlandse prentkunst een bijzondere plaats inneemt. Schreef Van Daalen in zijn ten geleide van de catalogus Jan Toorop in Zeeland 1898-1923,dat hij geen figuur is geweest van internationale betekenis, toch werd zijn werk reeds in 1905 door de Italiaan se criticus Vittorio Pica gesignaleerd. Op de tentoonstelling was bijna geen werk vanaf 1905 aanwezig, het jaar dat Toorop rooms-katholiek werd. Dit werk, in hoofd zaak prenten met religieuze voorstelling, is thans uit de gra tie. "Het wordt zelden meer getoond; musea houden het in hun depots, voor de kunsthandel heeft het weinig waardeEen groot deel van die .tekeningen met religieuze voorstellingen en por tretten is dan eerlijk gezegd niet om aan te zien, maar wat mij er altijd in boeit is Toorops eigenzinnige opvattingen van symbolen". Aldus Carol Blotkamp in Vrij Nederland van 5 april 1969. Een ander criticus verklaart hem voor ziek, slachtoffer van een halfzachte tijd. De criticus Plasschaert heeft zich de vraag gesteld wat Toorop met zijn karakter kon vinden in het katholicisme. Twee dingen: spel voor de fantasie van zijn gemoed (er waren de wonderen) en de geordende groepering, de apostelen, de heiligen, de hiër archie. Omgekeerd bracht het katholicisme de portrettist werk en heeft het hem "gebaat". Om Plasschaert te laten spreken "De reeks van geestelijken, van de koppen blank of zwaar boven de zwarte soutane, die als kleur, als grondslag zoo natuurlijk den kop steunt en draagt, - wij zouden die niet missen voor alle bedenksels tegen Toorop's overgang". Aan deze periode herinnerde op de tentoonstelling alleen de affiche van het Eucharistisch congres, alsmede een vergroting daarvan, waarbij nog dient te worden opgemerkt dat de affiche voor een groot deel, inclusief de letters, het werk was van Gerard Rutten. Ligt naar hedendaagse inzichten zijn belangrijk ste werk voor 1900, toch kan en moet men zich afvragen of men zonder schade voor het geheel, bij een overzichtstentoonstel ling, een ingrijpende fase uit iemands leven kan weglaten.

Tijdschriftenbank Zeeland

Nehalennia | 1969 | | pagina 4