- 32 -
HERVORMD ZONNEMAIRE IN VROEGER DAGEN
door drsL.M.Verseput
Toen in 19*0 de inwoners vah Zonnemaire op last van de Duit
sers moesten evacueren, werd het kerkarchief in een houten kist
in de grond gestopt. Een niet zo verantwoorde manier van archief
bezorging Na de oorlog bleken veel kerkerekeningen, notulen en
andere papieren door het vocht vergaan of zeer aangetast. Een
Consistorijboeck van 1657-1726 was bovengronds gebleven en niet
beschadigd.
Wat is er in zo'n kerkarchief te vinden? De cronique scanda
leuze van vroeger gesclachten. "Want ieder die afweek van het
calvinistisch-reformatorisch gedragspatroon, werd door dominee
en kerkeraad aangesproken en kwam zo in de kerkeraadsacta te
recht. Deze notulen geven ons een kijk op het geloofsleven van
een klein dorp. Kerkerekeningen en kerkvoogdijnotulen vertellen
ons over de wederwaardigheden van het kerkgebouw en hoe het geld
verkregen werd uit grafrechten en landpachten.
Kerkgebouwen Zonnemaire is een van de vele plaatsen op
Schouwen-Duiveland die zijn historische kerk verloren heeft in
de negentiende eeuw, die zo weinig gevoel voor historie bezat.
Het kerkje moet in de vijftiende eeuw gesticht zijn (zie fig.1).
In 1*0-5 wordt het voor het eerst genoemd en het was gewijd aan
Beata Maria de Dolore (De gelukzalige Maria van Smarte). In 158*1
is de kerk in gebruik bij de hervormden en wellicht al vroeger.
Maar iii dat jaar krijgt de gemeente haar eerste eigen predikant,
Christoffel van de BulckeVoor die tijd was hij predikant in
Axel, maar na de overgang van deze plaats aan Parma, in november
1583, moest hij vluchten. Zonnemaire was er goed mee, zoals vele
andere plaatsen op Schouwen-Duiveland, die (zeeuwsVlaamse pre
dikanten kregen.
Ongeveer drie eeuwen deed het kerkje dienst als protestants
bedehuis en tot de Napoleontische tijd werden er de doden be
graven. Tijdens het predikantschap van ds C.F.Zeeman (1862-190*0,
toen met veel uit het verleden gebroken werd, viel het besluit
tot afbraak van de kerk. In de vergadering van kerkvoogden van
7 febr. 1866 merkt de president-kerkvoogd op "dat de tegenwoor
dige staat van het kerkgebouw zeer veel te wenschen overlaat,
daarenboven de'ramen zeer slecht zijn, terwijl bovendien het in
wendige der kerk nodig moet opgeschilderd worden, de banken te
nauw zijn en het geheele gebouw te laag, door dikke balken ont-