- 36 -
wordt: "deze heeft hen (de Israëlieten) uitgeleid, doende won
deren en tekenen in het land van Egypte en in de Rode Zee en
in de woestijn, veertig jaren". De tekstkeuze verantwoordt hij
met de opmerking dat volgens veel geleerden in de oude tijd
jaar diende om de gemiddelde leeftijd van een mens aan te
duiden. Mozes is gedurende een mensenleeftijd de Leidsman en
Wetgever van Israel geweest. Die gedachte legt Zeeman ten
grondslag aan zijn toespraak: "Het hoog belang eener gedurende
een mensenleven op dezelfde plaats voortgezette prediking des
Christendoms in de Ned. Herv. Kerk".
Typerend voor zijn modernistische opvatting is zijn visie op
het ambt: "het komt mij voor dat in het algemeen de prediking
van een praktisch christendom, de ontvouwing van christelijke
beginselen, de aankweking van zedelijk reinheid, van wederzijd
se liefde, van nederig vertrouwen en blijmoedige berusting voor
het geluk en de welstand van onze medemensch een onloochenbare
waarde heeft". Hij is zich bewust onorthodox te zijn geweest:
"Ik heb dikwijls verkondigd wat U vreemd klonk of U ergerde
omdat het afweek van de oude leer waarin gij waart opgevoed.
Ik heb niet geschroomd om U de zwakheid aan te wijzen van de
gronden waarop uw geloof rustte." Kwam het daardoor dat hij
moest verklaren: "Ik was bereid steeds voor U te prediken al
was het getal mijner hoorders maar zeer luttel"Bij begrafe
nissen wees hij "op de ernst des levens en op de zaligheid die
een wandel in liefde verleent". Dit alles is Zeeman niet door
iedereen in dank afgenomen en verklaart de stichting van de
gereformeerde Kerk in Zonnemaire in 1897. De opvolger van Zee
man was ds Johannes de Leur (1905-1927). Hij was gematigd or
thodox, wat er toe leidde dat in het begin van zijn komst
vrijzinnige gemeenteleden apart kerk hielden in de Openbare
Lagere School. Voor velen was het modernisme een zachte over
gang naar de onkerkelijkheid, die in Zonnemaire vooral gevon
den werd onder de aanzienlijken: grote boeren en middenstan
ders
In de tweede wereldoorlog werd Zonnemaire voor het over
grote deel geëvacueerd, van februari 19^ -mei 19^5- Ook de
toenmalige predikant ds P.N.Tonsbeek (19^1-19^8)In augustus
19H nam hij een kijkje in zijn gemeente en pastorie en zag
welk een verwoesting muizen en ratten aanrichtten. In een
rondschrijven aan zijn verstrooide gemeenteleden vertelt hij
"Vooral in mijn boeken hadden ze geweldig huisgehouden".
