- 6 - bedevaarten, bestraft, zodat een systematiek van deliet en straf wat dit betreft moeilijk te maken is. Waar sprake is van een duidelijk omschreven tariefsysteem zoals in de Luikse gebieden kan uiteraard, naarmate er meer delicten werden om schreven en van een vastgestelde strafoplegging werden voor zien, een dergelijke systematiek aan de hand van de keuren" en de rechtsboeken beter worden opgesteld dan in die rechts kringen waar telkens sprake is van al dan niet opgelegde zoen- verdragen. Reeds vanaf oude tijden was de bedevaart dikwijls afkoop- baar (vandaar de zinsnede van i heer i stad of een andere ver houding). Vooral uit Vlaamse streken zijn daartoe lange tarief- lijsten bekend waarin de prijs van de bedevaart naar een be paald oord stond genoteerd. Uit Gent is een dergelijke lijst bekend met meer dan 250 bedevaartsoorden en hun afkoopsormaen. Deze afkoopbaarheid was niet sowieso mogelijk: er werd dik wijls gestipuleerd dat de bedevaart echt moest worden gedaan of op grond van een eis van de gelaedeerde partij of omdat schepenen geen afkoopsom wensten. Toch was afkoopbaarheid voor alle betrokken partijen aantrekkelijk: in een materialistischer wordende wereld waarin de rol van het geld steeds groter en de twijfel aan het nut van religieuze aktiviteiten steeds sterker word konden zowel gelaedeerden als de landsheer als de stad het voordeel van een tastbaar geldbedrag aantrekkelijker gaan vinden dan een voorbede tot God van een delinquent bij een hei lige plaats. Bovendien was het voor de. misdadiger ook verkies lijker een geldsom te betalen: hij of zij was dan in ieder ge val niet voor een langere of kortere tijd van huis en kon ge woon met werk of andere bezigheden doorgaan^ Voorwaarde was natuurlijk wel geld te hebben! Zo zien we dikwijls in vonnissen en zoenverdragen al direct de plaatsvervangende boete genoteerd staan, of in een geldbedrag of in een andere aan de gemeen schap ten goede komende vorm: in de Zeeuwse stukken die hierna komen is er nogal eens sprake van steenboeten. De Zeeuwse praktijken zoals die hierna zijn opgenomen stonden -- zoals begrijpelijk is gezien de algemene rechtbexn- vloeding -- onder invloed van Vlaamse en Antwerpse rechtsprak tijken. Er is een grote verscheidenheid van bedevaartsoorden in de vonnissen (hoewel niet te vergelijken met de enorme va riëteit die de Gentse Zoendinc-boeken ons te zien geven).. Even als in Antwerpen vanaf het laatste kwart van de veertiende eeuw is het karakter van zoenverdragen verdwenen en is er sprake van

Tijdschriftenbank Zeeland

Nehalennia | 1974 | | pagina 8