-1Z,-
Als de koop was gesloten werden de bomen in het najaar en de winter "ge-
roei d" door boamroe i ersmet behulp van een grote bijl werden de wortels
doorgehakt, waarna de stammen werden "gekort"d.i. ontdaan van het onder
einde, t aesgat"dat later als brandstof te pas kwam. Stammen en zwaar
ste takken werden per mallejan of wagen naar een terrein vervoerd, waar
ze werden opgeslagen. In de volgende winter werden ze ter plaatse "bezaegd"
met de kraenzaehe tot "plaeten"waarvan de dikte varieerde van 2 tot b
duum 2\ cm.) de maat waarmee in de wagenmakerij steeds werd gerekend.
Dat bezaehen was een vak apart.De bovenkant van de stam werd eerst wat
afgeplat met een d i ste1 (disselbijl) als staanplaats voor de zager, die
de kraenzaehe van boven moest bedienen. Voor het bezagen werd de stam in
de twee meter hoge zaegstel1i enge gezet; onderaan de stelling stond de
tweede zaeher. De kraenzaeher, ruim twee meter lang, bezat twee soorten
tanden, spitse en wat men "kiesvormige" zou kunnen noemen. Niet alleen het
zagen, maar ook het in de juiste stand zetten van de tanden was "vakwerk".
Hetzelfde gold voor het "afschri even" het op de stam aantekenen hoe breed
de p1aeten volgens afspraak van de wagenmaker gezaagd moesten worden.
Na het bezaehen werden de plaeten naar de wagenmakerij vervoerd en daar
buiten opgeklampt. Tussen de plaeten werden latjes gelegd van ca. 2 cm.,
zodat de wind door de klampen kon spelen. Eerst in de loop van het vol
gend jaar, meestal in de nazomer, werd het hout binnen de wagenmakerij
opgeslagen, de plaeten rechtop staand, met wat ruimte ertussen. Maar zelfs
dan is het hout nog niet voor alle verwerking bruikbaar, maar het zgn.
g(er i efoutals b.v. g(e)reelkli ppelskopkeggen van ploegen, die eveneens
tot het werk van de wagenmaker behoorden, had minder droogtijd nodig.
Voor de meeste stukken, in de eerste plaats voor de wielen moest het hout
"peperdroog" zijn. Anders "laat de wagen zelf horen, dat er iets niet deugt"
als de wielen kraken, dan "is Leiden in last".
Het maken van de wielen is op zichzelf een kunstwerk: "Ik heb daar, aldus
de schrijver, dikwijls heel aandachtig naar gekeken en me verwonderd, hoe al
les zo precies kon uitkomen". - En zo was het met vele andere onderdelen,
waaruit in wekenlang zwaar, maar zinvol en nauwkeurig ambachtelijk werk
de wagen tenslotte kon worden opgebouwd.
Uit olmenhout, het voornaamste materiaal bestond het gehele onderstel, bestaande
uit lang(k)waehen met voorérmen en achterérmenrong-en asb1okkentussen-
1ief (middelste rongblok). Van het bovenstelover 1oapboven-en onder-
