-ij
st. Bartholomeus en St. Alberto, het andere (Afb,2). Is een ruwe schets van de directe
omgeving van San Salvador. Op deze laatste kaart geeft Golijath de landingsplaats aan
van de troepen en de route die werd gevolgd bij de aanval op de stad. De kaartjes wer
den in haast tijdens het beleg van de stad vervaardigd en konden dan ook niet anders
dan schetsmatig zijn, Golijath doet echter de belofte "Verhope U Ed. het in korten
perfecter te senden, met de resteerende forten ende Stadt Santa Salvadoor".
Naar alle waarschijnlijkheid is de hier genoemde "perfecter" versie van de eerste
schetsen de in het Algemeen Rijksarchief berustende kaart van de Bahia die de titel
draagt "Afbeeldinge Van de Bahia de Todos Sanctos, soo naer het tot noch toe moge
lijk is te doen geweest". (7), (Afb.3). De kaart is niet ondertekend, maar is mijns
inziens toch duidelijk van de hand van Golijath; de overeenkomsten in handschrift,
legenda en tekening van de directe omgeving van de stad met de voornoemde schetskaart
wijzen overtuigend in die richting. De tekening is hier veel verzorgder en de kaart
wordt opgesierd met de afbeelding van drie Hollandse schepen; op de kaart zijn de lo
dingen via diepte-cijfers uitgewerkt en bij de forten is hun respectievelijke sterkte
in de legenda indien mogelijk vermeld.
Afb. 2.
Dr. Unger noemt Golijath als Ingenieur (bouwmeester) tijdens zijn latere carrière in
de Hollandse kolonie Essequebo waar hij de forten Nieuw Middelburgh en Nova Zeelandia
ontwierp, gegevens die samen met de detailkaart van de drie forten de conclusie plau
sibel maken dat hij ook in die functie van Ingenieur in Brazilië actief was. De Inge
nieur die de troepen vergezelde bij de aanval op San Salvador was echter Hendrick van
Berchem. Tijdens de aanval op de stad werd Van Berchem gedood wat de Politieke Raden
en Maurits brengt tot het volgende verzoek aan de bewindhebbers overzee: "Wij willen
verhoopen, alsoo den dienst van de Compagnie het vereijscht, dat U Ed. ons met den
eersten met een ervaren Ingenieur sullen versien, alsoo hier niet meer als twee jonge
borsten zijn, die noch dienen te leeren" (8). Colijath trad bij het verdere verloop
van de aanval vermoedelijk op als Van Berchems' plaatsvervanger, de 'twee jonge borsten"
zijn dan Frederick Commersteijn en Willem van Lobbrecht. De Ingenieur die op het ver
zoek van de Politieke Raden en Maurits werd afgevaardigd, was Frederick Pistor, die in
