onafscheidelijk met de rest van Zeeland verbonden is.
Aan die vraag kunnen wij niet voorbijgaan.Het antwoord ligt
juist in die intregatie,die samensmelting en wederzijdse
aanvulling van beide delen van onze provincie,want daaruit
vloeit voort dat de Unie van Utrecht nu volledig een stuk
van ons aller gemeenschappelijk verleden geworden is.
Het document dat 4 eeuwen geleden in Utrecht het fiat kreeg
van de Nederlanden,die met het Habsburgse bewind wilden bre
ken, en dat ook de handtekeningen draagt van een viertal kop
stukken uit het Zeeuwse politieke leven van die dagen-waar-
onder een geboren Vlaming - is voor de wording van de Ne
derlandse staat en dus ook voor Zeeland van immense beteke
nis geweest.Het is een mijlpaal in onze geschiedeniseen
historisch monument,te vergelijken met de Magna Charta in
Engeland of de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring van
Jefferson.Maar het is geen actualiteit meerofzoals men
met een lelijk woord wel zegt,het is "in archieven opgebor
gen" .Wij hebben nu onze grondwetwaarin het staatsbestel
van het koninkrijk verankerd is,zoals eertijds het bestel
van de republiek der Verenigde Nederlanden in het verbond
van 1579.De vergelijking gaat niet helemaal op,want de Unie
was geen grondwet.Zij gaf in de taal van haar tijd uiting
aan de saamhorigheid van de rebellerende gewesten.Zij beze
gelde hun eensgezindheid tegenover een gemeenschappelijke
vijand en fundeerde die op de religie,dat wil in feite zeg
gen op eenvormigheid van wat als belijdenis van godsgeloof
in het officiële en openbare leven naar buiten trad.
Juist op dit punt nu had de Unie zich na twee eeuwen over
leefd, ook hier in Zeeland.Laat ik twee kenmerkende voorval
len aanhalen,die de viering van het tweehonderdjarig be
staan begeleidden:een begeleiding wel te verstaan niet in
de zin van een harmonische achtergrond maar eerder als dis-
sonerende signalen,die het baanbreken van een nieuwe peri
ode aankondigdenEerst is daar de bouw van een Rooms-Kat-
holieke kerk te Vlissingen in 1778.Als er iets streed met
de grondslag van de Unie,dan was het dit wel.Na 1579 zou
iets dergelijks onherroepelijk tot de "paapse stoutigheden"
gerekend zijn en zelfs twee eeuwen later gold het nog als
een verfoeilijke aantasting van de bepaling uit de Unie,
dat Holland en Zeeland zich terzake van de religie mochten
50
