op der ende (Ril); k bin 't kont af (Gde); ze is 't gat af (Sis);
ze is puupe af (Ax); (ze is) tennen aosem (Zsg); z'is dood verslete
(Ktg); ze raekt verslete (Kam;Zr); ze kriegter zakken vol (Ks).
36.3e mo/moe nie zo mi a(o)lles op je lief loope(n): je moet je niet
alles zo aantrekken. LvA (Zsg); LvH (Klz: oan ou lijf); W (Kdk;Rtm:
oud?;Vwp); ZB (Bzl;Gpol;Gs;Ha;Hkz;Hrh: da Tannetje d'r vandeur egaen
is,dir ei Maerten lank bie op z'n lief eloope; Kb;Kn;Kpl;Ktg;Ndp;Nss;
Odl;Rll;Schr)NB (Col;Kg:bij ouderen;Ks;Wsk:oud)T (Anl;Scherp;Svn)
Door Hrh wordt ook genoemd: iets uut je lief zette:uit je hoofd.
Anders gezegd: je moe nie alles voo den 'aog trekken (Ax); je moet er
nie zo mee behaoriqen (Nz); nie overa mee tussen zitten (Zsg); je kan
nie 'eel de wereld op je nek draege (Mdb e.o.); je mot de waereld nie
zo zwaer draeqe (Ktg); nie an aolles draehe (KdkTj (niet) mee op je
rik loope (Po;Smd); achter ons trekken ze de ladder op (Sis).
Door Kam wordt nog opgemerkt: als iets je raakt,dan komt het "an je
lief".
37.'k Bin a goed an 't muten, 'oor!: mijn haar wordt al erg dun,valt erg
uit. ZVW (Gde;Nvt:oud;Obg;Sls;Zzd)LvA (Ax;Nz;Zsg); W (Aag;Dob;Kdk;
0k;0sb;Rtm:oud?;Vwp)ZB (Bzl:meestal door ouderen;Gpol;Gs;Ha;Hkz;Hrh;
Kb;Ktg;Kwd:zelden;Ndp;Njoos;Nss;Rll;Schr:oud)NB (Col;Ks;Wsk)SchD
(Bh+Zn;Bns;Dsr;Hsd;Ng;Nwk)T (Anl;Mtd;Ovm:bekend aan ouders;Po;Scherp;
Tnl); GOfl (Dl: je bint lêêlijk an't muten).Anders gezegd: m'n'aer is
in de muut,resp. 'k bin in de muut (Mdb e.o.jresp. Ha); 'k wuër al dun
van 'aor (Nwn); 'k beginne te ruiven, resp. 'k zitteen de ruif (Wdo)
'k oor a vee dinne (Kdk); ie krieq 'n maentje (Ks); mee m'n knieën 't
laoken (Gde). 'n blis krieqe (Zr);0bq;Dsr;en Anl merken op,dat muten
in het alg. gezegd wordt voor het veren of haar verliezen bij dieren.
38.Die vent ei vee duumkruud: spierkracht. ZVW (Gde;Nvt:oud)LvA (Ax;
Nz;Zsg); W (Aag;Dob;Kdk;Mdb e.o.;0k;Rtm;Vwp)ZB (Bzl:vrnl. door ouderen
Gpol;Gs;Ha;Hkz:bep:in de vingers;Hrh:alleen in vingers of hand;Kb;Kn;
Kpl;Ktg:in de handen(zegt 1);Kwd;Ndp;Nss;Odl;Rll;Schr)NB (Col;Kam;Kg;
oud;Ks;Wsk); SchD (Hsd;Ng).Anders gezegd: da's 'n(resp.n'n) (echten)
erkuul/arkuul (Sls;Nz;Nwn)diene vent ei veel poer (Wdo); die vint
ei vee spek eqete (Dsr); knokeldonne (Hsd).Duumkruud hebben wordt ook
gezegd voor: veel geld hebben (Mdb e.o.;Dl).
39.Da trokt toch nèrqe(n)s(t) op: dat lijkt nergens naar. ZVW (Nvt;0bg;
Sis); LvA (Ax;Nz: trok(l),zowel trokt als trekt(2)Zsg)LvH (Klz);
ZVO-zd (Wdo: -nieverst)W (Kdk;0k); ZB (Bzl:Gpol;Gs;Ha;Hkz;Hrh;Kb;Kn:
Kpl;Ktg;Kwd;Ndp;Nss: trok ;0dl;R11;SchrNB (Col;Ks;Wsk)T (Scherp;
Svn)
39a.Da trekt toch nerqe(n)s(t) op: dat lijkt toch nergens naar. ZVW
(Gde: -nervest ;Nvt;Obq;Sls;Zzd)LvA (Ax;Nz:zowel trokt als trekt;
Zsg); LvH (Klz;Lam/Kt;Nwn: t trektr nie op)ZVO-zd (Wdo: da trekt
op niets); W (Aag;Dob;Kdk: trekt toch nerhens ni (op);Mdb e.o.;0k;0sb;
Rtm;Vwp)ZB (Gs;Ha;Ktg;Njoos)NB (Col;Kam:oud;Kg;Ks;Wsk)SchD (Bh
Zn;Bns;Dsr;Rns)T (Anl: da trek nèreqes op;Mtd: da trek nèrrehest op;
OvmPo;Scherp)GOfl (Dl).
AO. Ze gaf nog a van lammer: ze kermde van de pijn. ZVW (Gde; Obg:oud?;
Sls;Zzd); LvA (Ax;Zsg); ZVO-zd (Wdo: ze gaf nogal lammer); ZB (Bzl:
zelden,vrnl. door ouderen;Kwd).Anders gezegd: nog a snaer (Sis); ze
krimpeerde,resp. krepeerde van de piene (Mdb e.o.;Hkz); lamieren (Vwp);
ze jammerde vrêêt (Ktg); ze riep om penne en int (Anl).Een andere bet.
van "van lammer qeven"is: zo hard werken als je kunt (Ax;Zsg),of: druk
praten,drukte of lawaai maken (Ax;Zsg),of: doordraven in een gesprek,
veel praats hebben (Nz;Zsg),of: een grote mond opzetten (Gpol,alwaar
ook 'n orSote lère opzetten).of(van kleine kinderen) hard huilen(Zzd).
N.B.
