DE LAATSTE TERECHTSTELLING TE THOLEN
door
J.P.B.Zuurdeeg
Wie het stadhuis te Tholen bezoekt en in de vier
schaar het beulszwaard ziet hangen,zal zich afvragen
of het ook gebruikt is.
Gelukkig vonden er te Tholen,dat vanouds in het be
zit was van de rechtspraak in alle criminele en ci
viele zaken,zelden zulke zware misdrijven plaats
dat de doodstraf werd uitgesproken door de vierschaar
bestaande uit de baljuw,een burgemeester en acht
schepenen.
Uit de criminele registers van de stad Tholen blijkt
dat in 1750 het laatste dood-vonnis werd uitgesproken
als gevolg van een ruzie in een herberg met dodelijke
afloop,welke zich afspeelde in de herberg "Het groot
Schuttershof" dat tegenover de hoofdwacht op de
Kaay naast de Waterpoort lag.
De ruzie ontstond toen timmermansknecht Jan van
Valkenburg op maandagavond 13 april 1750 tussen 8 en
9 uur in zwaar beschonken toestand de kachel omgooide.
Soldaat Christoffel Kluyt bemoeide zich met de
zaak en gaf de timmermansknecht een oorvijg,waarna
Jan door herbergier Pieter Dane de deur werd uitge
werkt.Op zijn beurt kreeg de soldaat toen een woorden
wisseling met de ongeveer 32-jarige in s-Gravenhage
geboren Machiel van Rijswijk,die sedert twee maanden
in de herberg logeerde en bij meester timmerman
Jacobus de Hondt als knecht werkte.De woordenwisse
ling liep zo hoog op dat Machiel de soldaat een slag
op het hoofd gaf,zodat zijn hoed afviel.Deze sloeg
hierop terug met het gevest van zijn degen die nog
in de schede stak.Direct hierna moet Machiel van
Rijswijk met een tafelmes hebben toegestoken,hoewel
de schoonzuster van de waard,die de twee trachtte
3