14.Ie is tenn'n/tende(n)opgeleefd (zijn levenskracht is ten einde)ver
sleten. ZVW AdbBsktendBvtGdetendNvttend;Sis: tendZzdtend)
LvA (Ax;Nz: teinden;Hk;Zsg)LvH: tendenZVO-zd (Kw;Nwn: doodop)
W (Rtm: tenden;Vwp: tenden geleefd); ZB (Bzl:bij ouderen;Gpol;Ha;Hkz;
Kb;Kpl;Ktg;Kwd;Ndp:oud;Nss;Odl;Ovz;Schr;Wde;Wdp)NB (Col: tenden ge
leefd; Kg;Ks)SchD (Bns: tende;Bwh Nwk: tende;Dsr: tendeHsdtende)
T (Anl: tenden;Mtd: tenden;Ovm: taandenPoScherpSvnTnltenden
GOfl Dltenden/taandenSahtaanden). Anders gezegd (zie ook vraag 13):
ie is tenn'uut (Nz); op z'n ende (Obg)an z'n ennetje (Kwd); 't kaesje
is opgebrand (Ovm).Ook in de bet. 'doodmoe' worden soortgelijke uitdr.
gemeld: ie ister glad tennen van (Bzl), ik bin tennen(op) (Hrh;Ks;Wsk)
verder voor 'ten einde raad zijn': ie is tenden (Osb;Rtm); ie ister mee
tenden (Kdk); ook nog bij het einde van een zwangerschap: z'is tenden
(Anl)en 'snel boos' (zie vraag 15).
15.Die is nog a gauw van effentenn'n: snel geïrriteerd,vlug kwaad.(Verg.
vraag 10).LvA (Ax;Zsg); ZVO-zd (Kw); ZB (Bzl;Gpol;Gs;Ha;Hkz;Hrh;Kb;
Kpl;Ktg;Kwd;Ndp;Nss;Odl;Ovz;Schr;Wde;Wdp)NB (Col?).Anders gezegd:
gauw grêêd (Nvt); 't is gauw an bie z'n (Kdk); ie is gauw t'enden (Po);
die is hauw angelaoien (Hk/Zsg)die is hou anhëschote (Ks)dié~zit zo
(of:direct) op z'n paerd (Ax); ie zit zo op de fiets THsd); die zit zo
op de kast (Ovm)staet zo op z7?)" achterste poten (Sis); 't zit zoo in
de bovenkaemer (Ax); bie die zit 't rap boven/'t "zit zo bie z'n bove
(Ktg;Dsr); die~z'n haar sta geliek recht (Nz); de stront zit gauw an~
z'n 'erte (Sis); ie stae kort in de karre OvmScherp); kortriekig zijn
(Nwn); ie is overlopend (kwaod) (Ax)ie trekt 't nog a gauw voo Den
'Aog (Ax); die kan nie vêê af (Zsg); 't is een buzzeke vlooie (Nwn:oud);
ie is nog a kittelig (Po); ie ei 'n dun vel (Po). Een iets ander
gebruik van effentennen: ze bleef van effentenn'n mie me mee loapen
(Bzl); 't is van effentenden fout ehae (Col)~
16.Dat is dedaken a (h)ebeurd: zojuist al gebeurd. LvA (Ax;Zsg); ZB (Bzl:
weinig;Ha: didoken/doakenKbKplKtgdaokenKwdoudNdpdedoaken;Ovz;
Schr;Wde;Wdp)NB (Ks).Anders: didaolijk (Kg;Ks;Anl)daopas (Ax;Zsg)
depas (Bzl); doar-/dreven (Zsg;Ndp;Wsk)dor zjust Nwndas net
voobie (Nz)temet (Po).
17-Dat za'k daken/doaken wè doen/doeë: straks,over een tijdje. Verg.vraag 35
ZVW (Bks); LvA (Ax;Zsg); ZB (vrijwel steeds gemeld doaken) (Bzl;Gpol;
GsHaHkzHrhKbKplKtgKwdNdpNssOdlOvzSchrWdeWdpNB (Ks).
Anders gezegd: zó medaken (Bzl)daolkjes (Hsd); medeempjes (Nvt),medêên
(Zsg:oud),medêêment (WdeT.zó medëêmen (Bzl)zo meteen/zomedieën/zome-
dêên/zomedêêne RtmMdbKg;Wsk;Scherp)strakjes (Nvt;Ovm;Po;Dl)strek~
(Ax;Zsg;Vwp)trek Kam;Ovm;Scherpseffen(s) (Obg;Nz); sebotjes (Ax);
botskensLvH)
18.1e liep mie'n breistaerte rond van groozig'eid: hij was zo trots als een
pauw.Geen bevestiging ontvangen;Col wijst erop dat een vlechte hebreid
wier. Andere uitdr.zo groots as een puut mee lêêzen (Gde)as een
puut mee pluum'n (Zsg); --as een puut (Tnl); ze liep as'n puut mi plumen
(Anl); ie liep "mee'n plume op z'n '5od (Ks); (zo groots) als'n'aene in
de morgendauw (Sis)--as 'n aap (Zsg;Ktg)as 'n aap mie zeven staerten
(Hrh);as 'n 'ond mie zeven stèrtjes/ mee zeven staerten/ met zeven
staerten (Bzl;Wde;Sah)ie proenkt (Nvt)die weet van grootsigheid nie
'oe-a-tie moe gaon Zsg)ie is zo groos, 't is net of-t-n op eiere
loopt (Ovm); ie liep rond as'n kalkoensen 'aene (Po); ie liep nest/nessen/
neffen/naest zijn schoenen (van verwaandheid) (AxHaKwd;Hsd)buuten
z'n schoenen (Ktg); ie 'oade/liep mee 'n krulle in z'n staert (Bns;Svn);
z'n neuze krulde (Bns); zo groos as'n bezem (Ovm;Dl); die ao vééstront (Ax)
9
