als het karakter van een individu is het karakter van een volk of van een
volksstam een uiterst complex begrip. Het volkskarakter is niet het gemid
delde van de reacties of afreacties van dat volk tegenover andere volkeren.
Al aanvaardt men vrij algemeen het bestaan van een volkskarakter, door
sommige geleerden als een fictie, een vals beeld of een slechte mythologie
bestempeld, daarom is het nog niet herleidbaar tot een formule, die onfeil
baar haar toepassing vindt in concrete gevallen van de levenswerkelijkheid.
Het volkskarakter verandert met de tijd en is bijgevolg geen objectief gege
ven, dat voor alle tijden geldt, het is integendeel een veranderlijke kracht,
die zich tijdelijk om een constante kern polariseert. Die constante kern zijn
dan de raseigenschappen van een volk, die overeenstemmen met bio-psy-
chologische aanleg bij een individu.'
Jan Romein had in 1946 deze typering gegeven: 'Het volkskarakter is een
aantal onderling en in zijn geheel gecoördineerde en bewegelijke reactie
wijzen, waarmee een volk zowel op zijn eigen driften als op de buitenwereld
reageert'.
De lezer die het voorgaande goed op zich heeft laten inwerken is dus bij
voorbaat gewaarschuwd als hij of zij uit het volgende te stellige conclusies
trekt!
Afb. 2. Als dat geen echte Zeeuwen zijn.
Foto Jaap Wolterbeek Middelburg.
37
