Vermoedelijk is dit "die mole ter Tolne",welke in
1343/44 aan Pieter Bigghe was verpacht voor 240. 3)
Dat jaar werd er nogal wat hersteld.Meester Pieter
de timmerman uit Dordrecht,zijn knecht Hannekijn,
Lem Doedijszn.en Lem Claiszn. plaatsten in de week na
St.Nicolaas(10 sept),een nieuwe as.Enige weken later
werden twee roeden(wieken) aangebracht.Ook de trap
werd hersteld.Dit laatste kan duiden op een standerd
molen. In verband met de herstel werkzaamheden stond
deze dat jaar 16 dagen stil.
Op de zogenaamde Scheldekaart van 1462 is aan de
westkant buiten de stad een standerdmolen getekend.
De kaart is echter voor een ander doel gemaakt,
zodat de afbeelding van de stad en de molen waar
schijnlijk alleen symbolische betekenis heeft.
In de stadsrekeningen van 1472/73 en later is steeds
sprake van de molen te Endewege.In eerstgenoemd
jaar was deze aan Cornelis Lem Gillis verpacht,die
voor vier maanden 9 moest betalen.In 1538/39 werd
de hoogst bekende pachtsom ontvangen,n.1. 40.
De molen is tussen 1549 en 1565 verdwenen.Hoe de
molen is verdwenen en of dit door geweld is gebeurd
is niet bekend.Een stukje land bij de Molenberg
noemde men in 1772 echter nog "het geweld van
Tholen"
Onlangs is op de voormalige molenberg een villa met
een rieten dak gebouwd.
DE ZUIDMOLEN
In 1562 kreeg de stad van Philips II toestemming
een erfelijke losrente te verkopen om de nieuw
gebouwde windmolen mee te betalen.Vermoedelijk was
dit voor de molen buiten de Zuideyndsepoort
(Cromvliet),die het vorige maalwerktuig zal hebben
vervangen.In de stadsrekening van 1565 wordt deze
voor het eerst genoemd.De molen bestond slechts kort.
Huybrecht Gijsbrechtzn. die hem op 13 mei 1575 voor
57.5 had gehuurd,kon dat jaar slechts 6 maanden
8
