grootste stad in West-Europa (2)waarvan de bevolking
rond 1565 oploopt tot meer dan 100.000 inwoners (3).
De situatie verandert kort na het begin van de
Nederlandse opstand,en wel in april 1572.Op 1 april
1572 verliest immers de hertog van Alva "zijnen Briel",
en amper een week nadien verliest hij ook Vlissingen
aan de watergeuzen,Vlissingen,gelegen aan de Schelde-
monding.Nu begint voor Antwerpen een voorsmaakje van
wat de stad na 1585 zal te wachten staan.
De vaart van en naar Antwerpen wordt moeilijkwordt
regelmatig bedreigd en tot zelfs vóór Antwerpen,tot
Oosterweel,voeren de Vlissingers hun raids uit.
Soms liggen er zelfs al geuzenschepen op wacht vóór
Lillo,net zoals de Zeeuwse wachtschepen van 1585 tot
op het einde van de XVIIIe eeuw de vaarweg naar
Antwerpen zullen bewaken (4)
Een toestand die,zoals gezegd,als het ware een voor
afbeelding vormt van wat Antwerpen twee eeuwen lang
zal overkomen.Mag daar terloops even worden aan toe
gevoegd dat een andere haven- en handelsstad in de
Nederlanden ongeveer hetzelfde moet ondergaan:
Amsterdam,een koningsgetrouwe stadtemidden van het
opstandige Holland gelegen,en eveneens jarenlang
gehinderd en bedreigd in handel en verkeer door de
geuzen.
Er moet te Antwerpen een zucht van verlichting opge
gaan zijn,toen,na de Spaanse Furie,na de Pacificatie
van Gent,allebei in november 1576,de stad,nog altijd
het economische zwaartepunt in de Nederlanden en de
grootste stedelijke gemeenschap,in 1577 definitief
de zijde van de opstand koos(maanden vóór Amsterdam!).
Nu was het immers uit met de hinder die uitging van
Zeeland in het algemeen en van Vlissingen in het bij
zonder (5) .Een hele tijd lang,bijna zeven jaar,zou
Antwerpen virtueel de hoofdstad van de opstand wor
den en blijven,waar Oranje tot midden 1583 regelmatig
zou residentie houden (O ironie de geschiedenisin de
3
