DE HELLEWAGEN IN DE ZEEUWSE VOLKSKUNDE
door
J.J.B.Kuipers
Volgens Alan Dundes is een belangrijk kenmerk van
folklore dat zij meervoudig voorkomt en variatie
kent. "Omdat folklore overgebracht wordt van per
soon op persoon door de tijd heen,zal het variëren.
Het zal een plaatselijke kleur aannemen.
Van één folklore-item zijn altijd verscheidene ver
sies" (1).Dit tot onderscheid van de z.g. "popular
culture": een televisieprogramma bijvoorbeeld blijft
bij herhaling exact hetzelfde.
In dit licht bezien heeft het onderzoek naar monde
linge overleveringen,zoals het in de loop van de
tijd is ondernomen,altijd iets vergeefs.
Typerend voor mondelinge overbrenging is immers
het unieke van individuele vertelsituatiesImmense
variatie dus.Bij de optekening en inventarisatie
van volksverhalen heeft men lange tijd de nadruk
gelegd op de verhalen zelf,welke als afgeronde een
heden werden beschouwd,hetgeen internationaal
geleid heeft tot publikatie van vele typencatalogi
en motiefindexen Veelal werd bij het verzamelen al
naar een vooropgezet classificatiesysteem toege
werkt. In de laatste decennia is men tot de overtui
ging gekomen dat dergelijke intenties van onderzoe
kers en verzamelaars een groot stempel hebben ge
drukt op de verzamelde gegevenszodat men zich
a.h.w. opgescheept zag met een soort spiegel van
volkskundige opvattingen,die het authentieke mate
riaal sterk vervormde.Vooral wordt tegenwoordig de
neiging van veel historische volkskundigen om
overal maar voorchristelijke,mythologische geloofs
voorstellingen in te willen zien gelaakt (2)
Na de tweede wereldoorlog ging men zich,aanvanke
lijk vooral in het buitenlandrichten op de "functie"
2