kleine luizenplechtje.Daarna werd het schip gereedgemaakt voor de
tewaterlating.De huid werd tot ruimschoots boven de waterlijn aan
gebracht. De huidgangen werden in hun vorm gebrand en de naden wer
den waterdicht gemaakt met touw en pek.De kielslagbedden en smeer
houten werden dik met kaarsroet ingesmeerd en het schip kon,met de
boeg eerst,het water in.
De tewaterlating was een feestelijke aangelegenheiddie altijd rij
kelijk besproeid moest worden.Rechts op de vierde prent zien we een schip
dat in het water al een stuk verder afgebouwd is.
De bovenbouw en de beschieting werden .terwijl het schip al in het
water lag,verder afgebouwd,en de onderste stengen van de masten wer
den op het schip gehesen met een mastkraan.In deze fase werd ook
het voorschip met galjoen en schegbeeld afgebouwd,en achter op het
schip werd het beeldhouwwerk van het hekkebord aangebracht.
Het kielhalen maakte meestal geen deel uit van de bouw van het
schip.Het werd vaak later gedaan als onderhoudsbeurt om de huid
schoon te maken en van een laag vuilwerend materiaal te voorzien,
of om het schip een tweede huid te geven.Als laatste werd het
schip afgetuigd.De marsen werden op de masten gehesen.de stengen
en de ra's ,het touwwerk oplopende tot duizende meters en ten
slotte de zeilen aangebracht.
Ik neem aan dat velen onder u ooit in de gelegenheid zijn geweest
om op de afdeling Nederlandse Geschiedenis van het Rijksmuseum het
grote model van het oorlogsschip de William Rex te bekijken.
Wie niet geweest is,kan ik het van harte aanbevelen.Het is het
grootste model van een 17de-eeuws Nederlands oorlogsschip.
Het is bovendien één van de weinige overgebleven Zeeuwse modellen
uit de tijd van de Admiraliteiten.
De romp van dit model werd in 1698 te Vlissingen voltooid en in de
daaropvolgende jaren werd het onder toezicht van luitenant-admiraal
Cornelis Evertsen getuigd.We mogen dus aannemen dat dit model een
getrouwe weergave van een linieschip van 70 80 stukken van het
einde van de 17de eeuw is.Het model stelt geen specifiek schip uit
de Nederlandse vloot voor: er is nooit een schip met de naam
William Rex geweest.
Die bijnaam dankt het model aan het monogram dat 4 x in de stralen
krans bovenaan het hekkebord is weergegeven,RWRdat waarschijn
lijk slaat op het Engelse koningschap van stadhouder Willem de Derde.
Het model is uitsluitend als pronkscheepje voor de Raadzaal van de
Admiraliteit in Middelburg gebouwd en heeft daar tot het einde van
de 18de eeuw gestaan.In het midden van het hekkebord kunt u het wa
pen van Zeeland onderscheiden.
Wat valt er nu eigenlijk aan zo'n model te zien?Waar moeten we op
letten als we het van dichtbij gaan bekijken?
Een zeilschip bestaat uit een drijvend gedeelte.de romp,en het tuig,
dat voor de voortbeweging bestemd is.De romp,als basis van het schip,
is voor de scheepsbouwers altijd het belangrijkst geweest.
11
