HET EINDE VAN DE RIJKSWERF TE VLISSINGEN EN EEN NIEUW BEGIN
door
drirJMDirkzwager
1.BEGIN VAN HET EINDE
De oorsprong van de problemen welke uiteindelijk in 1868 leidden
tot algehele opheffing van de Rijkswerf te Vlissingen en de ont
ruiming door de Nederlandse Marine van de tot de werf behorende
gebouwen en terreinen dateert uit omstreeks 1815.Van de nieuwe
impulsen die vooral van Koning Willem I uitgingen om Nederland nieuw
leven in te blazen behoorde de opbouw en het herstel van de vloot.
Er kwamen vele schepen beschikbaar alsmede bewapening en uitrusting
door opheffing van o.a. de Rijkswerf te Antwerpen.
Voor het onderhoud en de nieuwbouw bleven bestaande werven niet al
leen behouden maar zij kregen ook uitbreiding.Dit was het geval met
Vlissingen.De tot 1815 bestaande werf van uitrusting was gelegen
aan het zuidoostelijk deel van 's lands dok op de plaats van de
voormalige adrairaliteitswerf.Voor uitbreiding werden door de
Rijksoverheid aangrenzende terreinen gekochtgelegen rondom het
dok. Op deze terreinen verrees een geheel nieuwe werf met over
dekte hellingen,die bestemd was voor de aanbouw van nieuwe sche
pen.
Ook de Rijkswerven in Rotterdam,Den Helder,Amsterdam en Helle-
voetsluis ondergingen uitbreidingen en vernieuwingen,waardoor in
korte tijd de grondslag voor een probleem werd gelegd.waarvoor de
oplossing lang op zich zou laten wachten.
Een groot deel van het beschikbare schepenbestand bleek in slechte
staat te verkeren en onbruikbaar te zijn.Nederland was niet opge
wassen tegen het instandhouden van een grote zeegaande vloot en
de voor dat doel gebouwde en uitgebreide landswerven bleken over
bodig te zijn.
Einde van de jaren dertig van de 19e eeuw ontstond al de roep tot
inkrimping van het aantal RijkswervenEr werkten in totaal 3000
werknemers in deze bedrijven.Men had kritiek op de Regering,men
vond dat het niet in het belang van het land was om zoveel midde
len aan de werven en de bijbehorende administratie te besteden.
Vlissingen had als groot voordeel de goede toegankelijkheid van de
haven.Verder lag de werf binnen de vesting Vlissingen.
2."SCHADELIJKE" VESTINGEN
Dit laatste argument verloor evenwel aan kracht door de denkbeelden
van de luitenant der artillerie T.J.Stieltjes (1819-1878).
Deze veelbelovende officier nam ontslag uit de militaire dienst
nadat hem antwoord was geweigerd op zijn vraag naar de betekenis
van de eedsaflegging.
In 1843 publiceerde hij onder het pseudoniem van "een oud soldaat"zi
ideeen, hoe het grondgebied van Nederland op doelmatige wijze was
te verdedigen.In feite was tot die tijd de strategie sinds de
27