EEN BESTUURLIJK WANGEDROCHT EN ZIJN VOORDELEN VOOR HISTORISCH ONDERZOEK
door
profdrJRBruijn
De bestuursstructuur van de admiraliteit van Zeeland is een merk
waardige geweest.De vijf admiraliteiten in de Republiek waren zo
genoemde generaliteitscolleges met taken die van belang waren voor
het geheel der Zeven Verenigde Provinciën.Voor de uitvoering van
die taken was het grondgebied in vijf rayons verdeeld.
Tot het Zeeuwse rayon behoorden Zeeland zelfWest-Brabant en Staats-
Vlaanderen.De admiraliteiten waren belast met het uitrusten en on
derhouden van schepen voor de oorlogsvloot en voor konvooiering van
koopvaardersmet de rechtspraak over buitzeeroofmisdrijven aan
boord en overtredingen van voorschriften inzake in- en uitvoerhef-
fingen en tenslotte met de inning en het beheer van die heffingen,
meestal aangeduid als convooien en licenten.Leden van een admirali-
teitsbestuur(raden) werden door de Staten-Generaal benoemd uit een
voordracht gedaan door een gewest dat mocht nomineren.
Alleen voor de admiraliteit in Zeeland was dit anders geregeld.
Hier hadden de Staten-Generaal geen keuze.De zes of zeven Zeeuwse
zetels in de raad werden qualitate qua bezet door de Gecommitteerde
Raden van de Staten van Zeeland.Naast hun eed het Zeeuwse belang
te dienen,legden zij ook een eed af het generaliteitsbelang na te
komen.Deze belangen liepen niet altijd parallel en hebben tot con
flicten geleid.Deze monstrueuze constructie is bijna als vanzelf
sprekend voortgekomen uit de verwarrende eerste twee decennia in de
strijd tegen SpanjeSedert de Pacificatie van Gent lag het dagelijks
beheer van vlootzaken in Zeeland in handen van de Gecommitteerde
Raden in Middelburg; een prijzenhof fungeerde in Vlissingen.
Een reorganisatie van Leicester in 1586 versterkte de positie van
de gecommitteerde Radenï Het prijzenhof verdween. Pas in een nieu
we -als tijdelijk bedoelde maar tot 1795 gehandhaafde- regeling
werd bepaald dat ook drie niet-Zeeuwen in het admiraliteitsbestuur
zitting kregen.Wijze van administratie en rechtspraak bleven min of
meer als voorheen geregeld.
Voor later historisch onderzoek heeft deze regeling grote voordelen
meegebracht.De administratie van de admiraliteit in Zeeland is
nooit naar Den Haag overgebrachtmaar bleef deel uit maken van het
archiefbeheer van de Staten van Zeeland.
De archieven der admiraliteitscollegesbewaard in het Departement
van Marine,werden in 1884 door een brand getroffen.waardoor vele
bescheiden zijn verloren gegaan.
Zodoende is het de admiraliteit van Zeeland.waarvan de meeste
archivalia zijn overgebleven.Bij het bombardement van Middelburg
op 17 mei 1940 bleven de "Zeeuwse" stukken ongeschonden.
Tezamen met de resoluties en correspondentie van de raad in het
Algemeen Rijksarchief te Den Haag,vormen de meterslange reeksen
5
