In 1822 was kritiek gekomen.In de "Nieuwe Bijdragen" betoogde een zekere
De Visser dat het systeem jalouzie kweekte en de kinderen wantrouwend
deed staan tegenover hun onderwijzer.Tenzij iedereen wat kreeg als blijk
van tevredenheid kon men beloningen beter achterwege laten. (15)
Een gezonde opvatting,maar de inspecteurs voelden er niet voor,ook al
waarschuwden ze voor uitwassen.Het uitstralingseffect van deze evene
menten kon men eenvoudig niet missen.Juist in deze tijd moest reclame,
met name ook in de pers,het vaak pijnlijk gemis aan goede voorzieningen
bij gebrek aan geld en fondsen compenseren.
Overigens had de overheid met het hoofdelijk onderwijs ook de lijfstraf
officieel op scholen af willen schaffen.Juist in deze tijd,rond 1820,
onderzocht ze dit via enquêtes.
Kindvriendelijkmet zachtheid en een beroep op redelijke overtuiging
diende de orde gehandhaafdhelemaal in de geest van de Verlichting.
In dit programma paste het stimuleren en handhaven van de prijsuitde-
lingen eveneens. (16)
5.De Pers.
Zien we het propagandistische ele
ment als belangrijke factor bij deze
openbare examens,het valt ook op bij
andere gelegenheden.De openingen van
nieuwe schoolgebouwen waren goed voor
een uitgebreid artikel in de "Middel-
bursche Courantzoals die in Eede in
1824. (17)
De opening van de school in St.-Lau
rens ging gepaard met een passende
toespraak "Over het nut van het ver
beterd onderwijs voor de boerenstand".
Een verbeterde leesmethode was de zgn.
klankmethode.De letters werden nu
toonloos geleerdalleen klinkers hiel
den hun klankwaarde.Een woord als
"beer" leerde men dan zo.
De meester begon met de -ee-klank;
op een letterraam schoof hij de -r-
erachter met de toevoeging dat die
klonk als het geluid van een spinne
wiel. Samen las men ee-r.0m het wat
beter te laten zien gebruikte de
onderwijzer een letterkast of
"leesmachine"zoals men toen zei.
Het was een uitvinding van Prinsen,
de directeur van de Kweekschool in
Haarlem.In 1827 kregen veel scholen
zo'n letterkast.Ook die in Hoofdplaat.
De burgemeester schreef een dankbrief
aan de inspecteurdie prompt in de
Bijdragen en de Middelburgse Courant
verscheen.
I.
mmüIl'I» 'XJMSWJ
.A.-i,.!1' «rrni
j
j
4 i<)l*
vÜh .'1 i:j..ii.uU
De letterkast of"Leesmachine"
van Prinsen.
7
