treerd in een stad of regio.
Veranderingen in taalgebruik,
zijn ook. interessant voor
historici, omdat, zoals hier
boven al gesuggereerd is, deze
veranderingen samenhangen met
ingrijpende sociale verande
ringen. Helaas ontbreekt het
bij de studie van dialecten
vaak aan een dynamische in
valshoek. Ik vraag me af of het
door het eeuwenlange isolement
van het eilandenrijk is dat
klanken, woordgebruik en zins
bouw gehandhaafd bleven, zoals
weieens beweerd wordt. Vreemd
genoeg verhinderde hetzelfde
isolement niet dat vele wool
den van buiten in de dialecten
opgenomen werden. Overname van
klanken is weliswaar een com
plexer verschijnsel dan de
overname van woorden, maar vei
klaringen voor het blijven
voortleven van klanken die
wijzen op het isolement van
Zeeland vind ik niet erg over
tuigend.
Het gebrek aan samenhang in de
Zeeuwse geschiedenis valt naar
mijn overtuiging toe te schrij
ven aan de gewoonte om allerlei
fenomenen in de Zeeuwse ge
schiedenis te verklaren door te
wijzen op specifieke psychische
eigenschappen van Zeeuwen.
Hierboven is al aangegeven hoe
voorzichtig omgegaan moet wor
den met de kwalificatie "onver
schrokken aard van de
Hollanders". Hetzelfde geldt
voor kwalificaties zoals "con
servatieve" of "eigenzinnige"
"aard" van "de" Zeeuwen. Die
laatste kwalificatie ben ik
zowel voor 9e- eeuwse bewoners
van Zeeland, als voor de
bewoners van deze provincie uit
de 17e, löe en 20e eeuw tegen
gekomen. Als een konijn worden
dergelijke kwalificaties uit de
hoge hoed getoverd, vaak zon
der dat er beseft wordt dat ze
een vergelijking impliceren-,
wanneer er niet direct een ver
klaring voor de hand ligt.
De Zeeuwse eilanden voorstellen
als een geïsoleerd gebied maakt
het makkelijker de bewoners van
de eilanden voor te stellen als
een groep met een eigen op
zich zelf staande geschiede
nis. In de praktijk blijkt het
heel moeilijk te zijn Zeeuwse
ontwikkelingen van ontwikke
lingen in de rest van Neder
land te scheiden. De auteur van
de Tegenwoordige Staat van
Zeeland, Pieter Boddaert, wees
er in 1751 op dat de aard en
zeden van de Zeeuwen grote
overeenkomsten vertonen met de
Hollanders, door "hunne naauwe
en aloude verknogtheid
Calvinistisch, Oranjegezind,
conservatief en eigengereid
waren de Zeeuwen. Het waren
kapers, slavenhandelaars en
oor1ogsdriJversHet is een
beeld wat wel ergens op be
rust, maar het wordt verab
soluteerd als de culturele
identiteit van de Zeeuwen.
In dat beeld wordt te weinig
rekening gehouden met ver
schillen tussen groepen en te
weinig gespecificeerd naar
plaats en tijd.
Kortom. Een wetenschappelijke
aanpak van het Zeeuws verleden
is nodig om het bestaande beeld-
te nuanceren en te ontdoen van
psychologische kwalificaties
die welhaast mythische propor
ties aangenomen hebben.
De ontwikkelingen in Zeeland
zijn zo nauw met de ont-
li ngen in Nederland en elders
verbonden, dat er noch gespro
ken kan worden over De geschie
denis van één van de Zeeuwse
eilanden noch over De Zeeuwse
geschiedenis in de betekenis
van een min of meer losstaande
geschiedenis. De grootste vei
dienste van een wetenschappe
lijke benadering is dat de ont
wikkelingen in een groter kader
geplaatst kan worden.
3 2
