mijn geluyt sye Goede bequaem.
Also verre as men mijn horen
sal, wilt God bewaren bovenall.
In de kerkerekeningen uit de
zestiger jaren van de 16de eeuw
worden nog twee klokken bij
naam genoemd, namelijk Lambei
tus en Maria. Vermoedelijk hin
gen er toen 6 luidklokken in de
kerktoren. Dit kan worden afge
leid uit de afschriften van de
rekeningen van het Sacraments
gilde, waarin jaarlijks een
uitgave is verantwoord voor 6
luiders die een week lang
(voor) sacramentsdag elke avond
luidden. Of waren er twee lui
ders per klok nodig?
Het eerste klokkenspel.
Beieren was in de Middeleeuwse
steden een vorm van muziek die
even belangrijk was als het
orgel in de kerk. Het beieren
bleef niet alleen beperkt tot
kerkelijke feestdagen.
Ook wereldlijke gebeurtenissen
werden aangekondigd en luister
bijgezet door beieren en het
luiden van klokken.
Uit de literatuur is bekend dat
in het begin van de 1?de eeuw
te Luik werd gebeierd door de
klepels met touwen aan handen
en voeten te binden. Door zich
in allerlei bochten te wringen
kon de beiaardier zittend in
een leunstoel een zeer eento
nig spel laten horen. Er werd
ook staand gebeierd met 3 klok
ken. Het zal een vermoeiende
bezigheid zijn geweest. Er was
meer variatie mogelijk wanneer
iedere klok door een beierman
werd bespeeld door met een
losse hamer in iedere hand op
variërende plaatsen op de klok
te slaan. Hiervan zijn afbeel
dingen bekend in 13de eeuuse
psalters (psalmboeken).
De oorsprong van het klokken
spel is te vinden in de middel
eeuwse kloosters, waar monniken
reeksen van kleine klokjes,cim
balen genoemd, samenvoegden om
daarop simpele wijsjes te kun
nen spelen als begeleiding van
de zang en als extra register
bij het orgel. Deze cimbalen
werden doorgaans binnenskamers
met twee hamertjes bespeeld.
Ook in Tholen werd er
gebeierd.De stadsrekening van
1495/96 vermeldt een uitgave
voor het zingen van de mis voor
het heilig kruis, "metten luyen
ende beyeren ende metten
organist t'zamen" op de dag van
de ommegang.
Hoe dit beieren te Tholen
plaatsvond en of hiervoor de,
luidklokken of een apart klok
kenspel werd gebruikt is niet
bekend.
Ook in de zestiger jaren van de
15de eeuw is er te Tholen ge
beierd. Voor dit spelen krijgt
de bodel Jan Adriaens jaarlijks
26 schellingen en 11 denary.
Naast bodel en deurwaarder was
hij orgelblazer en liep hij met
een staf voor de priesters. Na
zijn overlijden in 1575/76
volgde Dirk Cornelie hem op.
Vermoedelijk heeft de reforma
tie in 1576 een eind aan zijn
spel gemaakt.
De stadhuisbeiaard.
Uit de oudste stadsrekening van
14 72/73 blijkt dat het rond
1460 gebouwde stadhuis een uur
werk had.
Later is er ook sprake van een
slagklok waarop vermoedelijk de
hele en halve uren werden aan
geven.
In de 16de eeuw was beiaardmu-
ziek vooral in Brabant en
Vlaanderen zeer populair. Er
zijn toen talloze klokkenspel
len vervaardigd in het bijzon
der in Mechelen.
Wanneer het in de tweede helft
van die eeuw wat rustiger wordt
in de strijd met Spanje heeft
ook de Tholense magistraat be
langstelling voor een automa-
3
