BEIAARDS T HOI
door
U F=* B ZUURDEEG
I n 1 e i d i ng
De geschiedenis van de klok
gaat terug tot ver voor het be
gin van onze Jaartelling. Reeds
in de 9de eeuw voor Christus
waren klokjes in China bekend,
evenals ruim voor onze Jaartel
ling in het Midden-Oosten.
Ze worden in de bijbel beschre
ven i n het boek Exodus wanneer
de priesterklederen van Aaron
worden besproken. Aan zijn op
perkleed hingen gouden belle
tjes en het geluid ervan zal
gehoord worden waniieer hij in
het heiligdom komt voor het
aangezicht des Heren en wanneer
hij naar buiten komt, opdat hij
niet sterve. (Exodus 23, 33-35,
39, 24-26).
Het was lang gebruikelijk klok
jes als amulet, in het bijzon
der aan kinderen, te geven.
Hoewel uit het christendom werd
geprotesteerd tegen een derge
lijk bijgeloof, werden tot ver
na de middeleeuwen aan klokjes
en aan de veel grotere luidklok
allerlei magische krachten toe
geschreven.
Er is tot dusver steeds sprake
van kleine klokjes.
De huidige torenklok is een
schepping van het westerse
christendom. In een eind 6de
eeuwse bron is er voor het
eerst sprake van klokken die
met behulp van een koord wer
den geluid. Vermoedelijk is de
luidklok een Frankische vinding
die opriep tot gebed.
Reeds tijdens de regering van
Karei de Grote was het gebrui
kelijk dat parochiekerken ten
minste één klok bezaten.
De oudste klokken van Tholen
Uit het bovenstaande kunnen we
opmaken dat er in de eerste
kerk te Tholen, die aan het
eind van de 13de eeuw zal zijn
gesticht, na de bedijking van
de ViJftienhonderdgemeten pol
der, ten minste één klok zal
hebben gehangen. De fundamenten
van dit kerkje zijn tijdens de
restauratie en na de laatste
wereldoorlog tussen die van de
Grote Kerk gevonden.
De oudste klok die in Tholen
bewaard is gebleven is het
luidklokje Peter dat volgens
het opschrift in 1458 is gego
ten. De woorden van het op
schrift zijn gescheiden door
een leliemotief dat in de gie
terijen van de familie
Waghevens te Mechelen werd ge
bruikt
Dit klokje hing tot de restau
ratie van het stadhuis van
1955-1957 in een der kantelen
van de gevel.
Nadien is het opgenomen in de
beiaard, waardoor het de oudste
beiaardklok van Nederland is
geworden.
In de stadsrekening van 1495/96
is er voor het eerst sprake van
een grote luidklok genaamd Sal-
vator (Verlossing) die tijdens
de jaarlijkse ommegang van de
processie werd geluid. Deze zal
in de toren van de Onze Lieve
Vrouwe Kerk hebben gehangen.
Ook hier hebben klokken dus
namen gehad. Vermoedelijk was
deze in de vorm van een bede
gegoten zoals op de van 1477
daterende luidklokken van de
Ned. Herv. Kerk te St.-Maai
tensdiJ k.
MartiJn/Maria es minen naem,