oordeelden (getooid met een rode
muts!), terwijl de roeiers op de
Dordtse galei voornamelijk betaalde
soldaten en bootsgezellen waren.
Van tenminste één galei in deze tijd
is bekend dat zij uit Zeeland kwam.
De "Zwarte galei." (C) uit Dordrecht en de
Vlissingse galei de "Fles" (D) tijdens de
zeeslag bij Sluis in 1603.
Omstreeks het jaar 1600 werd in
Vlissingen de "Fles" gebouwd.
Deze kreeg bekendheid door haar aan
deel, te zamen met de "Zwarte galei",
in de succesvolle zeeslag bij Sluis
in 1603. Op de Zeeuwse galei, waar
over Jan Jansse als kapitein het be
vel voerde, bevond zich de vice-
admiraal van de vloot Joos de Moor
(3)
Ter gelegenheid van deze gebeurtenis
werd een gedenkpenning geslagen en
werden later verscheidene koper -
gravures gemaakt waarop de beide
schepen te zien zijn. (4)
Maar al eerder wordt er van galeien
in de Noordelijke Nederlanden ge
sproken. In de jaren '70 van de 16e
eeuw, tijdens het begin van de
Tachtigjarige Oorlog, bedienden de
watergeuzen in de Staatse vloot zich
hiervan. Zo zijn zij bij de slag op
de Zuiderzee (1573) en bij het ontzet
van Alkmaar (1573) en Leiden (1574)
ingezet. Deze waren afkomstig van
steden uit het Noorderkwartier, o.a.
uit Amsterdam, Hoorn, Enkhuizen,
Edam, Monnikendam, Medemblik en
Grootbroek. (5)
Details over bouw en bemanning van
deze Nederlandse galeien ontbreken
nagenoeg. En goede afbeeldingen er
van zijn uiterst schaars.
In het algemeen geldt dat er over'de
oudere typen galeien wel het nodige
bekend ismet name over de Romeinse
schepen en de Venetiaanse schepen
uit de Renaissance.
Zij komen op tal van oude schilderij
en, tekeningen en gravures voor.
Er zijn zelfs gedetailleerde doorsne
den bekend.
Afbeeldingen van de 16e eeuwse Spaan
se galeien zijn evenmin zeldzaam.
Ook in Zeeuwse archivalia bevinden
zich tekeningen daarvan. In de zoge
naamde "waerheytsboeken" van Zierik-
zee (register van criminele recht
spraak) komen niet alleen vele ver
oordelingen tot de galeien voor,
negen maal is de straf zelfs geïl
lustreerd door er een galei bij te
tekenen. (6)
De vonnissen voorzien van een teke
ning dateren uit de jaren 1556-1566.
Penning, geslagen ter gelegenheid van de
overwinning op de Spaanse vloot in 1603,
waarop de twee Nederlandse galeien zijn
afgebeeld.
12
