De Zierikzeese Nieuwsbode en de
Provinciale Zeeuwse Courant vormen
daarop geen uitzonderingen.
Dat kan ook moeilijk anders, want
in zeeland wonen al lang niet meer
alleen zeeuwen en de meeste kran
ten zijn er immers voor iedereen?
En de taal voor iedereen is in
Nederland nu eenmaal de landstaal.
Trouwens, als je al een regionale
krant in het zeeuws zou kunnen
schrijven, welk zeeuws zou dat dan
moeten worden? Het zeeuws van Axel,
of van Biggekerke, of van Burgh.
Is dat nou een nadeel voor het
zeeuws, dat het niet of maar weinig
geschreven wordt? Alleen gesproken
taal is toch levende taal? Is het
niet genoeg dat het zeeuws telkens
klinkt en gehoord wordt? Nee, 't is
wel veel, maar het is niet genoeg.
Het zou namelijk een stevige steun
zijn voor de bloei en de instandhou
ding van het zeeuws, wanneer we het
regelmatig gedrukt en wel in boek,
krant en tijdschrift voor ons zouden
kunnen zien. Wanneer we het dagelijks
zouden kunnen lezen en als we het
zelf van tijd tot tijd zouden schrijven.
Als dat zo was, dan zou het dialect
ook al gauw een min of meer vaste
spelling krijgen, waarvan op het
ogenblik geen sprake is.
Vaste spellingregels zijn er voor
het zeeuws (nog) niet. Ieder die op
het ogenblik iets in het zeeuws wil
schrijven, zoekt maar een spelling op
eigen houtje, wat het er voor schrij
vers en lezers niet gemakkelijker op
maakt. Ik hoor dan ook wel eens van
zeeuwen, dat ze die dialectstukjes in
de krant maar moeilijk vinden.
Zo moeilijk, dat sommigen ze zelfs
niet eens willen lezen. Dat is dan
jammer, want dat is uiteraard niet
de bedoeling van zulke stukjes.
Aan zeeuws op het papier zijn verre
weg de meeste zeeuwen niet gewend.
En zelfs voor een geboren en getogen
zeeuw is het soms niet gemakkelijk
om zo van het blad een stukje zeeuws
voor te lezen. Voor een deel berust
dat op ongewoonte, maar voor een deel
ook, zoals gezegd, op de grillige
spelling. Een doordachte, stelselma
tige spelling is dan ook geen eenvou
dige zaak, die ieder wel even op
privé-basis zou kunnen regelen.
Ik geef een voorbeeld uit de dialect-
bijdragen die ik van tijd tot tijd
onder ogen krijg. In het zeeuws van
Schouwen-Duiveland is het verleden
deelwoord geweest meestal ewist.
Geen enkel misverstand, zou ik zeg
gen, als dat dan ook als ewist ge
schreven wordt. Maar als het op het
papier voor de dag komt als wist,
dat wil zeggen: los van elkaar ge
schreven en met een "dakje" op het
eerste gedeelte, dan wordt de lezers
een volkomen onnodige en onprak
tische puzzel voorgelegd, die niet
tot lezen aanmoedigt.
Samenvattend: het dialect wordt wei
nig of niet geschreven en als het al
geschreven wordt, is de spelling vaak
onvast, om niet te zeggen: grillig en
onstelselmatig. Dat zet het dialect
dan, vergeleken met de landstaal, op
flinke achterstand.
Maar er is nog een oorzaak waardoor
het dialect tegenover de landstaal
in een erg nadelige positie verkeert.
Zo nadelig, dat je het dialect gerust
bedreigd mag noemen. Ik bedoel het
feit dat niet het dialect, maar de
landstaal gebruikt wordt voor het
overheidsbestuur, voor het onderwijs,
voor radio en t.v., voor kunst en we
tenschap, voor kerkdiensten enz.
In al die sferen van de samenleving
komt het dialect er niet of nauwe
lijks aan te pas. Een nadeel? Nou,
en of! Want het heeft voor het dia
lect diep ingrijpende gevolgen.
Als er namelijk voor allerlei doel
einden geen beroep op het dialect
wordt gedaan, dan groeit het in die
richtingen ook niet uit, met nieuwe
woorden en uitdrukkingen. Ook als
je het zeeuwse dialect graag gebruikt,
merk je dan al gauw dat je in
taalmoeilijkheden komt als het ge
sprek bijvoorbeeld gaat over be
stuurlijke kwesties, over de proble-
34
