men van de omroep, over de belasting
wetgeving of over de schoolvakken van
de kinderen. Je merkt dan, dat het
dialect op zulke gespreksonderwerpen
eenvoudig niet berekend isomdat het
daarvoor zelden of nooit wordt ge
bruikt Je hebt dan immers woorden
en uitdrukkingen nodig die er in het
dialect niet zijn en die je in het
Woordenboek der Zeeuwse Dialecten
niet vinden zult. Je kunt natuurlijk
proberen om bepaalde hollandse woor
den die het zeeuws niet heeft een
beetje te gaan verZeeuwsen.
Om een voorbeeld te geven: van
vereveningsheffing zou je vereve-
niengseffienk kunnen maken, en van
pleidooi een zeeuws pleidoai, maar
in mijn oren is op die manier nog
geen zeeuws geschapen. Met heel
veel woorden gaat het eenvoudig niet.
Ook kerkdiensten in het zeeuwshet
zou niet of amper kunnen. Niet alleen
omdat er ook kerkbezoekers zijn die
geen zeeuws kennen (en die willen
als 't kan toch ook een graantje van
de dienst mee pikken), maar vooral
ook omdat het dialect niet die uit
drukkingsmiddelen kent die de voor
ganger in zijn preek nodig heeft.
Probeer ook maar eens een hoofdstuk
van de bijbel in het zeeuws te ver
talen. Een stukje verhaal zou wel
licht nog gaan, maar een hoofdstuk
uit Romeinen of Openbaringen?
Terloops steek ik in dit verband ook
de hand in eigen boezem: deze bij
drage verschijnt niet in het zeeuws.
Niet omdat de schrijver dat niet zou
willen, maar omdat ik verreweg het
grootste deel van dit artikel niet
in het dialect zou weten over te
brengen
Het zal duidelijk zijn, dat het dia
lect als het ware in een kwaaie cir
kel gevangen zit: het wordt in aller
lei gevallen niet gebruikt, wegens
ontoereikendheid en ongeschiktheid,
en omgekeerd blijft het voor vele
doeleinden ongeschikt omdat het er
nou eenmaal niet voor gebruikt wordt
De landstaal is opnieuw in het voor
deel: die is in beginsel voor alle
of voor verreweg de meeste doeleinden
bruikbaarIk zie dan af van die
typische dialectwoorden die in de
landstaal geen tegenhanger hebben.
Elke dialectgemeenschap kent daar
wel voorbeelden van.
We hebben hier te maken met de tol
die ieder nederlands dialect aan de
landstaal moet betalen, de tol van
de geleidelijke inperking van het
dialectgebruik. Ook Zeeland is
"deel van Nederland", zoals het
zeeuws-vlaamse volkslied zegt en dat
is te merken aan de machtige positie
van de landstaal. Ik wil die over
macht graag nog wat toelichten.
Is het bij voorbeeld niet opvallend,
dat het zeeuws zelfs niet gebruikt
wordt in het zeeuwse volkslied?
Ook niet in het zopas genoemde
zeeuws-vlaamse volkslied, evenmin in
het schouwseom er maar niet meer
te noemen. Zelfs voor zulke volks
liederen werd dus al gauw naar de
landstaal gegrepen. Een ander voor
beeld van het landstaaloverwicht
zien we voor ons op de zeeuwse
plaatsnaamborden. Daarop ziet men bij
mijn weten nooit een zeeuwse dialect
vorm. Ook niet als onderschrift, dus
als zeeuwse benaming onder de hol
landse. Om geen misverstanden te wek
ken: niet dat ik daarvoor zou willen
pleiten! Ik volsta met de vaststel
ling, dat het zeeuwse dialect er op
de plaatsnaamborden en richtingaan
wijzers eenvoudig niet aan te pas
komt. Op Schouwen-Duiveland is het
dus bij voorbeeld Moriaanshoofd en
niet Mer jènhet is Schuddebeurs en
niet Schoddebozzehet is Zierikzee en
niet Surreksêê. En als iemand zou
zeggen: dat hindert het dialect niet,
dan ben ik geneigd te antwoorden: dat
weet ik nog zo net niet. Want al te
gemakkelijk wordt de indruk geves
tigd, juist bij de' dialectsprekers
dat de benaming op de borden eigen
lijk de "nette" naam is, die de
betere moet heten en dus de voor
keur verdient. Geen wonder dat bij
voorbeeld Schoddebozze "ouderwets"
is geworden en tenslotte in de
concurrentie met de landstaal wel
voor Schuddebeurs zal wijken.
35
