Het moet gezegd worden, dat het
dialect soms op plaatselijk niveau
nog wel eens een kansje krijgt bij
de naamgeving van straten enz.
Bij wijze van uitzondering dan.
Om een paar voorbeelden uit mijn
naaste omgeving te noemen:
Renesse heeft een Laone ("Laan"),
een Korteeen Lange en een Kromme
Rekewaarmee het dialectwoord reke
("rij") in ere wordt gehouden.
Van de plaatsnamen naar de familie
namen de achternamen. Ook daaraan
is te zien, dat het zeeuws dialect
in de officiële sfeer wordt wegge
drukt door de landstaal. Het dialect
kan doen wat het wil, maar op het
papier komen de achternamen te voor
schijn in de landstaal vorm.
Geen wonder dan, dat men weer gaat
denken dat de papieren vorm wel de
goeie, de nette vorm zal zijn.
En zo werden en worden vele zeeuwse
familienamen op het papier stelsel
matig verhollandst. Op Bru (Bruinis-
se) wonen heel wat mensen die
De Koning heten. In het dialect was
en is dat De Keunenk. Maar in ge
schrifte komt wel De Koning te staan,
bij voorbeeld in het telefoonboek of
bij de burgelijke stand. Weer wil ik
misverstand uitsluiten: ik zou er
niet voor willen pleiten die prak
tijk te veranderen. Ik stel het al
leen vast om duidelijk te maken,
hoe oppermachtig de landstaal in ve
le opzichten heerst.
Wat voor De Konings van Bru geldt,
gaat ook op voor de zeeuwen die
Geluk heten, tenminste op Bru.
In het dialect is dat niet Geluk,
maar Gelok. Op papier heerst even
wel GelukEn het is bepaald niet
ondenkbaar, dat Gelok het (ook als
gewoon zelfstandig naamwoord) op
den duur zal moeten afleggen tegen
de "nette" vorm, die - als ik goed
geluisterd heb - op het ogenblik ook
bij de dialectsprekers al terrein
wint. Het is in dit verband dan wel
aardig om even in de zeeuwse tele
foonboeken te duiken. Dan zie je bij -
voorbeeld, dat niet in Bru maar wel
in Goes een stuk of acht mensen wonen
die blijkbaar officieel staan inge
schreven als Gelokzoals het in het
zeeuws ook hóórt Blijkbaar heeft de
burgelijke stand vroeger, bij wijze
van uitzondering dan, bij de in
schrijving ook wel eens naar het
zeeuwse dialect geluisterd.
Ik vermoed trouwens, dat vele dia
lectsprekers niet meegewerkt zullen
hebben om hun familienaam in het
zeeuws geregistreerd te krijgen toen
destijds iedereen verplicht werd een
familienaam aan te schaffen, zo om
streeks 1800. Sommige zeeuwen willen
namelijk die zeeuwse vorm niet eens.
Ik herinner me uit het verleden bij
voorbeeld een zekere heer Krijger,
die het helemaal niet waardeerde als
je hem met Kriger aansprak, hoewel
dat toch de gewone, nette zeeuwse
vorm van die naam is. Nee, hij heet
te Krijger en niet anders, Toch wo
nen in Zeeland, weer blijkens het
telefoonboek, ook wel Krigerszij
het niet zo veel(o.a. in Goes en in
Bruinisse). Niet alles werd overigens
verhollandst: een zeeuwse naam als
Krepel ("kreupel") bleef gewoon Kre-
pel
Het is verleidelijk om op het punt
van de namen nog wat door te gaan,
omdat je er vaak zoveel aan kunt
waarnemen. Maar ik moet me beperken.
Daarom over de voornamen maar een
enkel woord. Als je ze op het ogen
blik als maatstaf zou nemen voor de
zeeuwsheid van Zeeland, dan zou het
er niet best voorstaan. Er gaat nog
al wat eigens de deur uit. Begrijpe
lijk ook wel: het kan niet allemaal
meer Jannekee of Jikkemien of Louw
of Lindrien enz zijn. Maar al die
Ilona s FrancescasMariskas
YvettesWladimirs ("we noemen hem
Vladdi") enz. enz.? Het is geen
zeeuws meer en het is zelfs geen
landstaal meer. Vrijheid blijheid,
daar niet van. Ieder mag gelukkig
zelf weten, hoe hij z'n kroost wil
noemen. Maar om nou te zeggen: erg
zeeuws, nee!
We vatten de hoofdlijn van het be-
36
