H. HENDRIKSE (1906-1978), BIBLIOFIEL EN ZEELANDKENNER
"Hoera! St. -Joris is gevallen,
hij heeft al zoo lang dienst ge
daan."
H. Hendrikse, Loutering
Het onuitputtelijke "Lexicon en
Register" op de tiendelige Eerste
Nederlandse Systematisch Ingerichte
Encyclopaedie (Amsterdam 1946-1952)
toont op blz. 153 gedecideerd het
verschil tussen "Bibliophilie" en
"Bibliomanie": wordt het eerste
begrip omschreven als "boekenlief
de" verlangen om boeken te verza
melen uit belangstelling voor in
houd uitvoering of zeldzaamheid
van boek het tweede wordt
gezien als "overdreven streven om
boeken te verzamelen, waarbij geen
rekening wordt gehouden met gees
telijke waarde van de werken en men
slechts let op zeldzaamheid en ande
re toevallige hoedanigheden;
B. vaak een ziekelijke toestand die
tot misdrijf kan leiden".
Deze lemmatische scheidslijn ten
spijt zal menig verzamelaar ten
aanzien van de eigen aktiviteiten
niet precies kunnen zeggen waar de
grens tussen liefde en manie pre
cies werd overschreden - en ook de
E.N.S.I.E. vermeldt belangstelling
voor "zeldzaamheid" onder beide
trefwoorden
Een schoolvoorbeeld van een verza
meling, die begon als liefhebberij
en via het stadium "passie" ten
slotte een bijna ondraaglijke last
werd is de voormalige zelandica-col-
lectie van de Koudekerkse boekhouder
en gelegenheidspublicist
H.Hendrikse (Middelburg 't Zand
(gem. Koudekerke) 1906 - Middelburg
1978). Hendrikse werkte op enkele
notariskantoren en werd in 1963
medefirmant van een Middelburgs
accoutantskantoormaar beschouwde
het bijeenbrengen, uitbreiden en
door
J.J.B. Kuipers
beheren van zijn collectie als zijn
levenswerk. Zijn verzameling zelan-
dica bestond niet alleen uit boe
ken, maar ook uit ander drukwerk en
handschriften: prenten, knipselboe-
ken, landkaarten, duizenden foto's
en ansichtkaarten, egodocumenten en
familiepapieren. Daarnaast vergaarde
hij nog allerlei bibelots, munten,
penningen en antiek, en was aktief
als genealoog en filatelist.
CATALOGUS
"Reeds jarenlang bezat ik een kaart-
register van mijn Zeeuwse boeken
dat echter in Oktober 1944 door oor
logsgeweld verloren is gegaan," meld
de Hendrikse in zijn "Catalogus van
de verzameling ZELANDICA" (1959) (1)
"Het verbrandde met nog meer andere
zaken te Oudelande in Zuid-Beveland,
waarheen het gebracht was uit oog
punt van veiligheid. In de winter
van 1945/6 maakte ik een nieuwe
kaartcatalogus. Hoewel een kaart
systeem moderner is dan de nu
ouderwetse catalogus meende ik
toch aan de laatste de voorkeur te
moeten geven. Daartoe behoor
de moed want eerst moesten alle
boeken stuk voor stuk gecontroleerd
worden met de kaarten - of zij daar
op vermeld stonden, want het kaart-
register was de laatste jaren niet
bijgehouden.
Nog ben ik niet tevreden: èèn wens
blijft nog: eenmaal een gestencil
de of misschien een gedrukte cata
logus van mijn boeken te mogen be
zitten doch vooral dit laatste zal
wel altijd bij een wens blijven."
De catalogus beschreef overigens
niet het gehele papieren imperium
van Hendrikse. Er stond nog een
catalogus van zijn Zeeuwse land
kaarten, prenten, foto's en an
sichtkaarten op het programma, en
één van zijn boekenbezit van
1 6
