over dat ene dorp Aagtekerke of Zon- nemaire, maar over datgene wat de dorpen gemeen hebben. Voor zover ik dat kan overzien, vormt het resultaat een unicum: in geen der andere provincies is zo'n overzicht voorhanden10. Voor Zeeland kan de in 1984 door het Zeeuwsch Genootschap gepubli ceerde 'Lijst van leemten' op dit punt wor den herzien". Dat neemt natuurlijk niet weg, dat het nieuwe boek een uitstekend kader biedt voor verder, meer gericht de tailonderzoek. Zo zou bijvoorbeeld gecom bineerd bronnen- en archeologisch onder zoek van enkele nader te selecteren dorpen of dorpskernen zeer wenselijk, en naar alle waarschijnlijkheid ook zeer verhelderend zijn. Begrijpt u intussen mij en de titel van ons boek goed: wij zijn niet op zoek gegaan naar het typisch Zeeuwse - wat dat ook moge zijn! - van de dorpen. Dat zou net zo moeilijk zijn als 't Hoofts speurtocht naar geluk. Anders dan bijvoorbeeld De Lus- sanet de la Sablonière of Steginga-Kouwe12 kozen we daarom voor de titel 'Dorpen in Zeeland'. Dat is wat anders dan: de Zeeu wse dorpen, of: het Zeeuwse dorp. Trou afb. 1. De opvallende overeenkomst een typisch Zeeuws ring dorp. 3 2 wens, al in de vorige eeuw dichtte de wan delende dominee Craandijk het dorp Oost- Souburg nota bene 'een min of meer Drentsch voorkomen' toe!'3. U begrijpt: dat de dominee een bereisd man was, dat moest natuurlijk óók, of misschien wel vooral uit deze observatie blijken. Maar, meer of minder Drents, het is óns vandaag duidelijk dat dit Souburg in elk geval weinig Zééuwse trekjes vertoont. Net als bij voorbeeld in het Texelse Den Burg, wordt de plattegrond van dit dorp sinds de 9e eeuw beheerst door een structuur die verwantschap vertoont met soortgelijke verdedigingswerken tot in Noord-Frankrijk en ver weg in Scandinavië toe. En wat dacht u van Dreischor? Opvallend daaraan is de sterke vormovereenkomst met som mige Noordnederlandse terpdorpen, zoals het Groninger Spijk. Borssele, net als Drei schor terecht gekoesterd als een beschermd dorpsgezicht, is in 1616 aangelegd met toepassing van precies dezelfde, op de klas sieke idealen teruggrijpende principes, die de vier jaar eerder drooggelegde Beemster in Noord-Holland, met het centrumdorp Midden-Beemster, vormgaven. De platte- een Gronings terpdorp en

Tijdschriftenbank Zeeland

Nehalennia | 1990 | | pagina 90