SLACHTTIED
door Wullem, een Bruse prozaschrijver
pseudoniem voor W. van Gilst
Dae stae nog op de scheurkalender
dat november slachtmaend is, klop
dat nog wê? Ménsen wae is d'n tied
bleve, In mien jeuhd slachtte de
meeste ménsen op 't durp 'n keutje.
De meeste vaerkens in die tied wae-
re zowat 'n jaer oud. Ze wóhe 'n vier-
a vuufonderd pond. Dat was in dien
tied 't spaerpotje van de waerkman.
Mee anhen in wurmen moste de sent-
jes vó de meulenaer bie m'n kaore
spaerd óre. Aje kind was kreeg
je 'n vrieên ochtend, of middig atter
slacht most óre. In dien tied waere
d'r bie ons durpsslachters, die atte
heweun ambachtsman waere of bie
d'n boer waerkte. In de drukte dêê
zè d'r drie per dag. Sochens vuuf
ure kwam'n. Noe most dat vaerke uut
kot meesta nog 'n aendtje lópe
nae de zienkpit dat lukte aoltied nie
zo. Noe waere d'r bie die waere kalm,
d'n aoren driftig, mè oe at 't aok
was, bie de zienkpit staeke beide 't
mes d'r in. Dan aode ze 'n kaere bie
d'r dae hieng dat vaerke op in wier
na buten durp ree om te branden.
Dat waere vaste plekken, dat hebeur-
de mee stróó, in mee vee wind vlohe
de vonken deu de locht, van daer
buten durp. Nae branden wiere de
sluven d'r of trokke, dae waere
d'r bie die aete die opAt 't vaerke
ope snee wier kwammer 'n neutje
an te pas, dat was vó die vette walm
die d'r uutkwam bie 't opensnieën.
In die tied kwam d'r nog heen keur
meester an te pas. Zag die slachter
wat an de lonhen of lever, dan zei
den ze hooi dat mê weg, of ie snee
d'r 'n stik uut. De woste wier in
daermen dae of uut bakke, in
dan onder vet zet dae hebruukte
ze de reuzel vó, die wier trek smol-
te in dan ieuw je kónen over. Die
at je mee zout en peper wee bie je
bróód op. De rest van 't vaerke
hieng in de tunne, hoed bewaerkt
mee zout. Want diepvries was ter nie,
in je moster lank mee doe dus moch-
ter niks bedaerve. Dae wier aok nog
"keutjesaevend" ouwe, dan kwaeme
d'r 'n stel vosse woste ete, 't vaerke
bekieke, in me nam 'n neutje vó d'n
slechten aesem. Je kan wê behriepe
datter mondtjes maete van hete
wier, want sind aje dae van at moste
je nie nae de slachter. Dae wier aok
wat weg heve; buren, kennissen
mê aok d'n domenie kreeg wat. Atte
dat noe ollanders waere wiste ze d'r
soms heen raed mee, in zahe woste
vó hehakt an. Je aode van eihens
vee vet, dae hieng niks verlore, dae
mieke ze stroopvet van in hebruukte
ze dat vó sauze. Aolus was even pit
tig, vet in zout in van óhe bloeddruk
óórde je nie. Atte de daermen schoon
maekt waere aode je klurken. D'r
waere d'r vee die haeve die an aerme
mensen, want ieder kon financieel
toen heen vaerke ouwe. Vroeger zeide
ze: "Vaerke in de tunne, kolen in
kot, in de aerpels in de kelder, wat
binne m'n rieke." Wanneer binne we
noe rieke?
20