HET ZEEUWS FILMARCHIEF
door
Marlies Jongejan
Inleiding
In juli 1989 stuurden de Stichting
Filmtheaters Middelburg en de ge
meentearchivaris van Middelburg een
brief aan alle instanties die films
beheren en andere betrokkenen, over
de noodzaak te komen tot de oprich
ting van een Zeeuws Filmarchief. De
instellingen in Zeeland bleken over
tuigd te zijn van de noodzaak meer
aandacht te besteden aan acquisitie,
inventarisatie en conservering van
films over Zeeland.
In het kader van de Dag van de
Zeeuwse Film op 15 september 1990
werd een voorlopige inventarisatie
van ca. 200 Zeeuwse films gemaakt
door medewerkers van de Stichting
Filmtheaters. De Dag van de Zeeuwse
Film, een grootscheepse manifestatie
in de
schouwburg waar tientallen films wer
den vertoond, was een groot succes.
Er zijn ongeveer 1000 bezoekers ge
weest en veel mensen moesten teleur
gesteld worden omdat er geen plaats
meer was. Het succes van oude films
is gebaseerd op herkenning: jezelf
zien, je familie, je straat of de ou
de koningin.
Voorafgaand aan de Dag van de Zeeuw
se Film werd de werkgroep Zeeuws
filmarchief officieel opgericht door
de gedeputeerde mw. G. de Vries-
Hommes. Tijdens deze bijeenkomst
hield professor N. Brederoo, hoog
leraar filmgeschiedenis, een lezing
waarin hij duidelijk maakte dat met
het conserveren van films astrono
mische bedragen gemoeid zijn. De
voorlopige inventarisatie werd door
de Stichting Filmtheaters overhandigd
aan de secretaris van de werkgroep
Zeeuws Filmarchief.
Cultuurhistorische waarde
Film is een betrekkelijk nieuw medium
dat sinds het begin van deze eeuw
in gebruik is. Films werden oorspron
kelijk alleen vertoond in bioscopen.
Vóór de Tweede Wereldoorlog waren
er nog maar enkele amateurfilmers
die films maakten voor huiskamerge
bruik. De amateurfilm heeft vooral
in de jaren '60 een grote vlucht ge
nomen. Historici hebben de afgelopen
tien jaar het medium film als histo
rische bron ontdekt. Daarvan getui
gen de vele t.v.-programma's die met
behulp van authentiek materiaal ge
maakt zijn. Vooral de beeldvorming
van de Tweede Wereldoorlog is sterk
door de film bepaald.
Zoals er een bodemarchief is en een
papieren archief, bestaat er ook een
audiovisuele nalatenschap van het
verleden. Film neemt binnen de audio
visuele media een belangrijke plaats
in. Zonder veel woorden en dikke
boeken maakt de film duidelijk hoeveel
er veranderd is aan het straatbeeld,
het landschap en de klederdracht.
We hebben het dan vooral over de
documentaire waarde van films en niet
zozeer over de kunstzinnige waarde.
De stelling dat films bewaard moeten
blijven uit zorg voor het audiovisu
ele erfgoed, zal niemand bestrijden.
De vraag of alles bewaard moet blij
ven roept wel discussies op. Lande
lijke instellingen zijn verantwoorde
lijk voor het materiaal dat ze zelf in
beheer hebben, ook als het Zeeuws
materiaal is. We denken hierbij aan
de Rijksvoorlichtingsdienst en aan
het NOB, waar het Polygoonarchief
is ondergebracht. Het beheren en
conserveren van films die in de re
gio gemaakt zijn en bewaard worden
is een taak voor de instelling in die
regio.
Films over Zeeland worden bewaard
uit het oogpunt van regionale docu
mentatie en minder uit het oogpunt
33
