MEDEDELINGEN WERKGROEP HISTORIE EN ARCHEOLOGIE
Boekbespreking
L.J. Moerland, '"T ZELVE ANDERS".
Een tocht langs de dorpen van het
18e-eeuwse Zuid-Beveland.
Gemeentelijke Archiefdienst van Goes
nr. 25 Prijs 10,-
In de achttiende eeuw zijn door de
theoloog en aardrijkskundige Willem
Albert Bachiene een reeks topografi
sche werken uitgegeven. Deze werken
zijn voorzien van talrijke gravures
naar tekeningen van diverse teke
naars. Ook het in dezelfde eeuw ver
schenen Het Kabinet van Nederland-
sche Gezichten bevat een keur van
gravures van H. Spilman van topo
grafische g-ezichten uit Zeeland. Deze
gravures zijn veelal vervaardigd naar
tekeningen van Cornelis Pronk. Deze
prenten zijn zeer gezocht en worden
dikwijls door verzamelaars tot collec
ties verenigd. Een dergelijk verza
melaar was de bekende cultureel amb
tenaar (weliswaar in ballingschap)
van de stad Goes, dhr. A.J. Blok. In
het najaar van 1990 heeft hij zijn gro
te collectie geschonken aan de Ge
meentelijke Archiefdienst van Goes.
Het was een goede gedachte van deze
dienst ter gelegenheid hiervan een
selectie als een rondwandeling door
het Zuid-B-eveland van de 18e eeuw
uit te geven. Zo is op een aardige
wijze een passend, zij het bescheiden,
eerbetoon aan 'Meneer Blok' versche
nen. Het blijft jammer dat ondanks
het fraaie papier ten gevolge van het
gebezigde drukprocédé de gravures
een groot deel van hun oorspronkelij
ke aantrekkelijkheid hebben verloren;
dat het beter kan bewijzen de gravu
res van Heinkenszand en Krabbendij-
ke. De onder de tekeningen aange
brachte teksten van L.J. Moerland
verschaffen helaas wat weinig infor
matie over de prenten zelf. Zo ont
breekt veelal de opgave van het ori
ginele formaat en het boek waaruit
de gravure afkomstig was. Een ander
bezwaar is dat twee blijkens het op
schrift 'Zelve Anders' bij elkaar ho
rende prenten niet altijd op twee te
genover elkaar liggende bladzijden
zijn afgedrukt. Overigens is '"T ZEL-
VE ANDERS" een uitstekend gekozen
titel. Hopelijk vindt het boekje een
zo ruime belangstelling dat de gedruk
te 500 exemplaren bij lange na niet
toereikend zijn.
B.O.
Barth, A.J., F.H. de Klerk en W.P.
den Toom"Recht en Krom": een kro
niek van de rechtspraak in Goes,
15e eeuw-1811 (Goes 1990).
Publikatie van de Archiefdienst nr.
26. 48 biz., ills., bronnen- en lit.
opg. ISBN 90-73364-02-7. Prijs 12,50.
Verkrijgbaar op het Gemeentearchief
in Goes en in de Goese boekhandels.
'Wie stelen wil en niet wil hangen,
ga naar Goes en laat zich vangen,
want de heren van ter Goes, zijn zo
zacht als appelmoes.' Het waarheids
gehalte van dit bekende rijmpje is
niet getoetst door de samenstellers
van Recht en Krom, een in het najaar
van 1990 verschenen kroniek van de
Goese rechtspraak. Wel komen de au
teurs tot de vaststelling dat burge
meesters en schepenen van Goes door
gaans minder streng vonnisten dan
de baljuw eiste. Vergelijkend onder
zoek naar de rechtsgang elders is
niet gepleegd. Hoewel de samenstellers
hun werk baseerden op nauwkeurig
archiefonderzoek, heeft Recht en Krom
geen wetenschappelijke pretentie. A.J.
Barth en zijn mede- auteurs wilden
slechts aantonen 'dat geschiedenis
niet alleen gemaakt wordt door hen,
die in hoogheid zijn gezeten,
maar dat de gewone mens daaraan
een even grote bijdrage levert, zowel
in positieve als in negatieve zin'. De
opgenomen verhalen geven naast een
'beeld van de rechtspraak' dan ook
een kijkje op het dagelijks leven in
Goes van de 15de tot en met de 19de
eeuw
37