Barth, De Klerk en Den Toom zijn in hun opzet uitstekend geslaagd. Recht en Krom geeft allereerst een overzicht van de Goese rechtshistorie: de oudste politieke geschiedenis, de beginperiode van de lokale rechtspraak, de keur van Zeeland van Floris de Voogd (ca. 1257), nieuwe keuren en de ont wikkeling van de Goese vierschaar en het begin van de criminele of hoge justitie. Vervolgens worden enkele karakteristieken van de rechtspraak besproken, i.e. de verschillende soor- en strafoefening, en, aan de hand van een voorbeeld uit 1562, de wijze waarop een strafzaak werd behandeld. Dit voorbeeld betreft een geval van 'heresie' (ketterij). Eis van de bal juw: 25 jaar galeistraf en nog eens 25 jaar verbanning uit Holland, Zee land en Friesland. Vonnis van bur gemeester en schepenen: 6 jaar ga leistraf en 6 jaar verbanning. Aan sluitend wordt een aantal 'case his tories' behandeld onder intrigerende hoofdjes als 'hoe Janne haar oog ver loor', 'een klap met een zak' en 'de grote boodschap van de molenaar' Aan de lezer trekt een diachronisch opgestelde stoet voorbij van dieven, een bigamiste, een toverende kleerma ker, een dronken advocaat, aanran ders en overspeligen, 'practical jo kers', ruziënde buren, dienstmeiden die hun onwettige zuigelingen ver moordden - de vaders bleven door gaans buiten schot -, een afperser, een zanger van verboden Oranjelied jes (1795) enz. Ook aan een pseudo-arts heeft het in het 18de-eeuwse Goes niet ontbro ken. Recht en Krom geeft het geval van Levi Salomons. In 1767 wilde hij zich in Goes vestigen en diende daartoe een verzoek in bij het stadsbestuur, waarbij hij een Duitse bul overlegde die hem niet bleek toe te behoren. Salomons routine van leugen en be drog lijkt nogal op die van Zeelands meest beruchte nepdokter: Abraham Magaris alias Johan Cato Kamerling, die zich in 1764 in Brouwershaven vestigde en daar zelfs een burgemees tersdochter aan de haak wist te slaan. Zoiets lukte Salomons niet; maar Ka merling heeft zijn bedriegerij lang moeten boeten in het Middelburgs rasp huis, terwijl Levi Salomons de dans is ontsprongen. Met medewerking van een corrupte politieman wist hij te ontsnappen vóór het gerecht hem op 23 oktober 1767, vonniste. Het oordeel hield definitieve verbanning uit Holland en Zeeland in, dus of Sa- lomons' vlucht veel nut heeft gehad valt achteraf te betwijfelen. In elk geval heeft men in Goes en omstreken nooit meer iets van hem vernomen. J.J.B.K. Veronique De Trier, Jacques van Keymeulen, Hugo Ryckeboer en Kris- tien van der Sypt, Woordenboek van de Vlaamse Dialekten deel 2, Niet- agrarische vaktalen, aflevering 5: De molenaar, Tongeren 1990, 520 blz. D 1990/0735/01 Prijs 1600 B Fr. Op zaterdag 20 oktober 1990 vond in het Provinciaal domein Puynbroek te Wachtebeke de presentatie plaats van de nieuwste aflevering van het Woordenboek van de Vlaamse Dialek ten. Dit deel is geheel gewijd aan de molenaar. In de lente van 1983 vonden de Zeeuwsche Vereeniging voor Dialect onderzoek en de redactie van het Woordenboek van de Vlaamse Dialekten elkaar en werd besloten dat voortaan ook Zeeuwsch-Vlaanderen bij het onder zoek, dat vanuit de Gentse universi teit plaatsvond, zou worden betrok ken. Voortaan zouden in de publica ties de onderzoeksresultaten te vinden zijn van de Franse Westhoek, de Bel gische provincies Oost- en West- Vlaanderen en Zeeuwsch-Vlaanderen. In december 1988 verscheen het eer ste deel van de reeks woordenboekde len, dat ging over de kuiper, waarin Zeeuwsch-Vlaanderen was opgenomen. En nu dus de molenaar. Het is een heel dik boek geworden, ruim 500 38

Tijdschriftenbank Zeeland

Nehalennia | 1991 | | pagina 40