20a. Je wiel lacht: loopt aan, er zit een slag in. LvH (Klz: een lachend
wiel)NB (Col); SchD (Dsr). Anders: is kudul (Sis); is/loopt schelf
(Zsg; Bzl;Ewd/Ovz GpolHa; HrhKpl; Ndp Ril; Wsk)is liep (Dw/Ovz;Gs/
Ril; (het wiel) garrelt (Ntg).
20b. 't Wiel lóópt/ljupt perreplu: id. ZVO-zd (Nwn).
21. Die kanter sermoenen over doeë/doen: verhalen over vertellen. ZVW
(Sis); LvA (Ax: bij de R.K. bevolking; Nz); LvH (Lam/Kt); ZB (Bzl;
Dw/Ovz Gpol; GsHrhKpltwijfelt; Wde;Wmd); NB (Col;Ks); SchD
(Dsr); T (Po); GOfl (Dl). Anders: kan er preken over 'ouwe (Po);
kan trokken
vertellen (Ax); stikken over vertelle (Anl)stikken over afsteke
(Nwn); boeken over -/ een boek van dichte (KOd;Ha); kronieken
over dichte (Ha); die kanter uk wel 'n salloi salade) over snèn
(Cg).
22a. Ze was ghoed uut (d)'r mutse/musse: heel boos, erg uit haar humeur.
ZVW (Wtk); W (KodOKOsb Rtm) ZB (Bzl ;Dw/Ovz Gpolzonder goed
Gs;Ha; Hrh;Ier; KnKpl ;Ktg;Ndp Nss Ril; SchrWdeWmd-glad-)
NB (Col;Kg;Ks; Wsk: muste)Phi/T (PhiOvm ;Po; Scherp SvnTin)
GOfl (Ntg). Anders: hoed uut 'eur tuug (Ax); d'r musse (staat/stond)
nie goed (DobKodEwd/Ovz Wsk)- - schêêf (Kod; Bzl; Ha; Ndp DsrHsdRns!
- - verkeerd (Rns;Pdp: muste; z'ei d'r musse nie op (Bzl); ze was
uut 't roer (Dl/Hkg); knap netelig (Ntg); 'eel kljèrig (Kam/Kt); d'r
pruke stoeng nie goed (Kod); zo kwoad as'n 'oender (Klz).
22b. Ie was ghoed uut z'n pette: id.. ZVW (Wtk); ZB (GsHaHrh KplRil
Wde;Wmd: - glad)NB (Ks). Anders: de pette (staat/stond) nie hoed
(Ewd/Ovz; schêêf (Ha; NdpSchrOvmSvn)- - verkêêrd (Ha);
ie 6 zun pette op (Ks)ie aa't ghoewd zitten (Bzl; zó kwaed as vier
(Bzl)(hij was) om te spetteren (Po)
23a. M'n (h)arte bedauwt: de schrik slaat me om het hart. W (Kod); NB
(Col;Kg; Ks); SchD (Bwh/NwkDsrHsdNwkRnsZr)T (AnlOvm Svn)
Hierbij: 'k bedauwe d'r van: schrik er van (Wsk).
23b. De schrik slaet/slit op m'n (h)arte: id. ZVW (Gde;Wtk); LvA (Ax;
NzZsg)ZVO-zd (Nwn); W (Dob Kod Ok) ZB (Bzl; Ewd/Ovz Gpol; Gs
Ha;Hrh: sli me op 't 'arte, IerKpl;NdpNssSchrWde; Wmd) NB (Col,
Kg;Ks;Wsk); SchD (DsrHsdRnsZr)Phi/T (Phi; Anl; Ovm Poslae
m'n op 't 'arte; Scherp SvnTin)GOfl (DlOdp Ogp)Anders: (slaat)
om m'n 'arte (Dw/Ovz Ktg; Bwh/Nwk; Ovm ;D1/Hkg; Ntg) slit op m'n
eessem (Hrh)
24a. Ie leit 't bieletje d'r bie neer: houdt er mee op. Alg. Ndl. uitdr.;
hierna alleen (voorzover opgegeven uiteraard) verschillende vormen
van bijltjedoch eerst een paar synonieme uitdrukkingen: IJ lêê 't
bijlken d'r neffenst (Lam/Kt); kuist zèn schop af (Nwn); (heeft)
z'n schrepel op'eborge (Rns).
De vorm bieltje: ZVW (Nvt); W (Dob OkOsb)
De vorm bieletje: ZVW (Sis; Wtk); LvA (Ax;Nz;Zsg); W (KodOk; Rtm)
ZB (BzlDw/Ovz Ewd/Ovz GpolGs Ha; HrhIerKn; KplKtgNdp NssRil
Schr;Wde;Wmd)NB (Col; Kg;KsWsk)SchD (Bwh/Nwk; DsrHsdNwkRns;
Zr); Phi/T (Phi; Anl; OvmPo; Scherp SvnTin)GOfl (D1;D1/Hkg; Ntg; Odp
Ogp;Smd). Biele volgens Ewd/Ovz.
De vorm bilken: ZVO-zd (Cg).
De vorm bijlkenLvH (Lam/Kt).
24b. Die is 't bieletje kwiet: niet meer bij zijn verstand. Verg. vraag 19b.
NB (Col;Kg;Ks; Wsk)Anders: die heeft het laten vallen (Nz); ie issen
memorie kwiet (Kod); ie ei z'n oola nie mi zó ghoed (Bzl); ie ister
41
