de punten zijn aangebracht. Een proen werd tussen twee opeenvolgen de stukken vaatwerk gezet om aan- eenbakken te voorkomen.8 De waarschijnlijk met behulp van een z.g. spons (een sjabloom, bestaande uit een doorgeprikte tekening) opge brachte voorstelling is een buste en profil van de erfstadhouder Willem V, gevat in drie ringen (de binnen ste twee oranjebruin, de buitenste blauw), met bijschrift PWDV (Prins Willem De Vyfde). De randversiering in blauw is een z.g. penseelstreek ornament De belijning van het hoofd van de prins is uitgevoerd in mangaan, die van de bef eveneens; de bandelier in geel; het gestileerde ordeteken op de borst in wit met een oranje bruine stipde jas in blauwde strik en staart van de coiffure in zwart. Het gebruik van de laatst genoemde kleur was een noviteit van de 18de eeuw. Door de techniek van de moffeloven ('petit feu') was men niet meer gebonden aan de traditi onele kleuren oranjebruin, oranje, geel, groen, blauw en paars.8 Iconografie Het Zeeuws Museum in Middelburg bezit een kloek ensemble van de Mid delburgse zilversmid Cornelis Tevel (1763-1838), bestaand uit twee medail- lonvormige plaquettes met busten en profil van Willem V (17,7 x 12 cm; afb. 4) en zijn gemalin Frederica Sophia Wilhelmina (17,5 x 13 cm), ten opzichte van elkaar en face ge plaatst. Ze zijn resp. voorzien van een datering 1787 en 1788. Deze en face-portrettering van het paar treft men ook aan op veel Oranjekeramiek. Het portret van Willem V op onze Oranjekom uit de Voorstraat 34 is ook tamelijk stereotiep voor de Oran jekeramiek. Het komt ook sterk over een, bijv. wat betreft de 'kuif' en de enkele haarrol bij het oor, met het werkstuk uit 1787 van Tevel. Deze had zijn voorbeeld gehaald van een kopergravure die zich bevindt Afb. 4. De plaquette van Willem V door Cornells Tevel (1787). in de Zelandia Illustrata. De gravu re werd vervaardigd bij Georg en Balthasar Probst, 'pater et filius', te Augsburg (z.j.).11 Zij maakt deel uit van een groepje sterk verwante portretten dat in de Zelandia Illus trata is opgenomen. Een 'oervoorbeeld' van het schetsma tige portretje van Willem V op de Oranjekop uit St-Philipsland is uiteraard moeilijker aan te wijzen dan het picturale voorbeeld van Te- vels knap gedetailleerde werkstuk; wel is duidelijk dat, zo de beide iconografische bronnen niet samen vallen, ze toch heel dicht in el- kaars buurt moeten worden gezocht. Een interessante suggestie ter zake van de Willem V-decoraties is afkom stig van J. de Kleyn. Hij vroeg zich af of wellicht de provincie Zeeland een middelpunt van deze decoreerlust is geweest, wegens de grote aanhang van Oranje in deze provincie, maar vooral omdat naast de Oranjeborden van (in ons land gedecoreerd) Engels aardewerk veel versierd Engels aarde- S

Tijdschriftenbank Zeeland

Nehalennia | 1992 | | pagina 7