middel bij de slavenaankoopAls
een slavenschip op de Walcherse
kust verging, zoals in 1738, lagen
er ontelbare keutjes op het strand.
Toen wij probeerden over het keut-
jesspel meer te weten te komen,
zijn we daarin niet geslaagd: er
kwam geen respons op onze vragen.
Nu volkomen onverwacht, horen
we, dat bij de familie Jasperse
in Oost-Souburg dit spel met ruim
2000 keutjes nog dit jaar herhaal
delijk werd gespeeld. De zak met
schelpen is al heel lang in het be
zit van deze familie en doet nog
menigmaal dienst bij het spel.
Dan wordt ook een trommel met
centen op de tafel gezet (één cent
is 10 keutjes waard). Ook vraagt
het spel drie gewone dobbelstenen
en zes kleine uit been gesneden
dobbelsteentjes, die elk 5 onge
merkte blanco vlakjes hebben en
één vlakje waarop resp. 1, 2, 3,
4, 5 of 6 ogen zijn gemerkt. Twee
bakjes moeten dienst doen als pot
A en pot BVóórdat we de spelre
gels doorgeven, zouden we eerst
graag willen weten of er Nehalen-
nia-lezers zijn, die nog keutjes
bezitten, of die mogelijk fami
lies kennen, die het spel hebben
gespeeld of het nu nog spelen.
Het moet 'n bijzonder boeiend ge
zelschapsspel zijn, dat gewoonlijk
voortging tot in 'de late uurtjes'.
Wij ontvingen
Van het echtpaar George en Els
Simons na een paar gesprekken
met uw secretaresse, de volledige
kopie van een interessante studie
van de hand van dhr. J.A. Buyse
(Museum Leiden) over het boven
vermelde pachtspel, dat op Wal
cheren keutjesspel heette. Mevr.
Simons noemt haar man en zich
zelf 'schelpengekken'Ieder vrij
ogenblik zijn ze aan het zoeken,
bij Ritthem vooral, op vrije da
gen ook in andere landen.
Dichtbij vonden ze o.a. 83 tro
pische kauri'sschelpen van de
familie der porseleinslakken
Cypraea moneta, op Walcheren
keutjes genoemd. Jarenlang heb
ben ze tevergeefs getracht, ant
woord te krijgen op enige vragen;
o.a. 'Hoe zou de benaming keutjes
voor deze schelpen zijn ontstaan?
Waarom wordt een algemeen Neder
lands pachtspel alleen in Zeeland
keutjesspel genoemd? Wordt het
nu in onze provincie nog ergens
gespeeld? 'Toen vorig jaar onver
wacht antwoord kwam op al deze
vragen en zijzelf bij de familie
Jasperse in Oost-Souburg konden
meespelen, meenden ze, dat alles
wat nu over de keutjes en het
keutjesspel bekend was, voor het
nageslacht vastgelegd zou moeten
worden. Elke eerste zondag van
de maand bezoeken ze samen met
dhr. en mevr. P. Keukelaar uit
Wemeldinge de bijeenkomsten van
de Schelpenvereniging Gloria Mare
in Antwerpen, waar ook dhr. Buyse
steeds aanwezig is. Hem wisten
ze enthousiast te maken voor een
uitvoerige wetenschappelijke stu
die (met uitstekende documentatie)
waardoor nu ook onze Vereeniging
het woord keutje en het keutjes
spel helderder belicht kan zien
dan in het WZD in 1964 mogelijk
was. Met veel dank hebben we
dit geschenk aanvaard en we ho
pen op enkele onderdelen in vol
gende Nehalennia-afleveringen na
der in te kunnen gaan.
Zo meende ons oud-bestuurslid
J.L. Braber eveneens, dat het
geen hij zich nog uit zijn jeugd
in Stad aan het Haringvliet her
innert van de leefwijze van de men
sen van toen, nu dient te worden
vastgelegd, omdat het nooit meer
zó kan plaatsvinden.
Hij schreef alles op in zijn dia
lect met alle in die tijd gebruik
te woorden en gezegdes en schonk
het uitvoerige waardevolle verhaal
aan ons archief, waar het dank
baar is aanvaard, omdat het daar
zeker thuishoort. Intussen zal het
in gedeelten verschijnen in de ru-
35
