Ktg;Lwd;Rll;Ks)kop over klóóten (Ax;Po); kop over bol (Kod;Bns);
kop over 'aals (Nss); hood over bol (Dl); hoad over kop (Ntg);
hoi over bol (Dl)(vertrokken) in ghalop op 'euren witten
(Lam/Kt); opstops (Bzl;Nwk); roets vertrokken (Po).
5. Doewt'r 'n awe-/af feseer zalfje op: een snel genezend smeerseltje.
ZVW (Sis); LvH (Lam/Kt: -zalfken; ook -smjerselken)NB (Ks);
Phi/T (Po;Tln)
6. 'tDoosje is boesvol: prop-, bom-, boordevol. LvA (Zsg); ZVOzd
(Nwn); W (WKp: gezegd van b.v. een zak); ZB (Wde); SchD (Bns;
Bwh/Nwk;Dsr: m.b.t. vloeistoffen; llsd;Zr); T (OvmPo; Tin)
GOfl (DlDl HkgMdhNtgOdp Sah)Anders: proppevol (Sis);
proppest vol (Cg); optoornigvol (Wtk); toornig vol (Ax); stikkevol
(Kod); zeilende vol (Ha: meest m.b.t. vloeistoffen); puurvol (Scherp);
striekende kanten vol (Ha); strekensvol (Dl); boengsvol (Ier);
(met versch. vormen van barstens-) bostens vol (GpolNss;Kg;Phi;Po)
bostend vol (Hrh); bostendig vol (Hrh); bossens vol (Kpl).
7. 't Ouw mens leit in sporre: heeft haar volle verstand niet meer.
GOfl (Dl: ook (bij ziekte of ongeval) hie leit in sporre. Anders:
is op sukkel (Bvt/Hp;Wtk)ze slaogt 'r af (Nwn); ze ister af (DwI
Ovz); ze praot in en uut (Kod); ze is d'r ola kwiet (Hrh); ze is
sim (Ndp); ze is 't bieletje kwiet (Col;Kg;Wsk)ze is begoggeld
(Po).
8. Die at ghin ghedachten (h)eit, mó bêênen wie zijn hersens niet
gebruikt moet extra lopen. ZVW (Bvt/Hp: mó z'n bjên gebreuken;
Gde;Nvt;Sls;Zzd)LvA (Ax;Zsg); LvH (Lam/Kt); W (Kod;Osb);
ZB (Bld;Bsl;Bzi;Dw/OvzGpol; GsHa; HkzHrh;Kn;KbKpl; Ktg; Lwd;
Ndp NssRil; WdeWmd)NB (Col;Kg: ook mó z'n bêênen hebruke:
Ks;Wsk); SchD (Bns;Zr); T (Ovm). Anders: wie geen'essen(s)
eit moe benen (Dob;Kod;Ok;Osb;Bld)wie zijn kop niet gebruikt
moet zijn benen gebruiken (Nz;Lam/Kt); die a z'n 'óod nie gebruukt
mó z'n bêenen gebruke (Ktg; Rll;Bwh/Nwk;DsrHsd; ZrScherpSvn
Tln;Dl;Dl/Hkg;Ntg;Odp)die z'n 'essens nie gebruukt moe z'n
benen gebruke (Kod;Ovm); wie z'n verstand (enz) (Rtm;Gs/Rll;
Po; Tin); die a z'n verstand nie lae gea (enz) (Svn); zonder
hedachgen kuj' de pad we werm 'auwen (BZ1). Verder onduidelijk
door Ax: die ontouw mo van twaolf uur tot de middag.
9. Pas op: messen overkruus, ruzie in 'uus: bij gekruist gelegde mes
sen komt er ruzie. ZVW (Bvt/Hp;Sls)LvA (Nz); W (Kod); ZB
(Dw/Ovz: oud; Ha;Hkz;Hrh;Ier;Kn;Wmd)NB (Col;Kg); SchD (Zr);
T (Po: wel eens (elders?) gehoord; Tin); GOfl (Ntg). Anders:
pastop: messen gekruist, den duvel in over 'uis (Lam/Kt); messen
overkruus: kans op een ongeluk (Bwh/Nwk).
10. 't Is al/amoal superstizie: allemaal bijgeloof. LvA (Ax); LvH (Lam/Kt);
ZVO-zd (Cg;Nwn); T (Po: wel eens (elders?) gehoord). Anders:
sprookjes uut den almenak (Col).
11. Ie/(h)ij (h)eit 't in 't pedel (g)elaete: in de steek. ZB (Bld;Bsl;
Bzl.GpoljHa: ook per del; Hkz: perd¥lNss: perdèl; Ril: perdèl;
Wde); Nb (Col: ook perdèl; Kg: ook perdèl; Ks); SchD (Dsr: zelden
meer; Hsd; Zr: perdèl). Anders: die ei de katte hestierd (Ax);
'ij et al aon d'n 'ond ghelaoten (Lam/Kt). Andere bet.: 't liep in
't pe(r)dèl, is in pe(r)dèl (g)elope: in het honderd, volledig mis-
lukt (Ha;Bwh/Nwk,Dsr;Zr); ook - - 'ebleve (Ha); in medél gelöópe:
id. (Po).
39
