12't Is zóóvêê vuul, je mot 't es deu(r) de kerdoens(e) (h)aele/doeë:
het is zo smerig, je moet het eens een goede beurt geven. ZVW
(Sls;Zzd: oud); LvA (Ax); W (Kod;Ok); ZB (Bld;Bsl;Gpol;Gs:
kerdoes; Gs/Rll; Ha; Hkz Kpl: twijfelt; Ndp Ril; Wde)NB (Col;Kg;
kurdons; Ks); SchD (Dsr;Zr); T (Po: kerdons; Tin); GOfl (Dl/Hkg;
Odp) .Volgens Bzl alleen fig. en schertsend tegen een kind: pas
op, 'k zaaje zó medêêmen es deur de kerdoengze doewe. Andere
bet.: iets, maar vooral iemand eens flink onderhanden nemen (Bvt
Hp;Gde: iein. over de kerdonze 'aolen; Ha;Lwd; Ndp NssWde;Wmd
Wsk;Dsr;Scherp;Dl); 'jonassen' (Bzl); 'flink doorelkaar schudden'
(Kn); "stoeien" (Wde); "een beproeving (moeten) doorstaan" (Ok;
Bwh/Nwk;Ow ;Odp)'voor de mal houden' (Zr;Ovm); 't ei in de
kerdoenze 'ewist: gezegd als iets beschadigd of verfrommeld te
voorschijn is gekomen (Ha).
13. Je pupe leit op de sandrielje: op de asbak (verg. fr. cendre, as
en cendrien)Geen bevestiging. Voor 'asbak' worden vermeld:
assiebak (Wtk; Ax; NzLam/KtOsbBzl; Gpol; Gs Ha; Kpl; Ril; Col; Kg; Nwk;
ZrOvmPoScherpasjebak (Dl/Hkg); assieschuttel (Zr).
14. Wa ne mutten kalf) is d& maor nie: wat is dat een stommeling.
ZVW (Zzd)LvA (Ax;Zsg); LvH (Lam/Kt); ZVO-zd (Cg;Kw); T
(Po: oud). Anders: kieken (Sis); 'oender (Wtk); 'oen (Ktg;Ovm);
stommen 'oen (Ktg); uul (Wtk); stommen uul (Ril); ossekop (Hrh);
lompen os (Cg)koeje (Bzl); vèrreke/vaarke (Dl/Hkg; Ntg)stom-
men achterover (KodHrhPo)lompe tute (Bzl); oliekoeke (Svn);
dóón (Odp); vaojen (Odp); ubik (Zr).
15. Je liekt wel 'n schollevaer aalscholver): gezegd van iemand die
gulzig zit te eten, zit te schrokken. Phi/T (Phi: schollevaeze; Tin);
GOfl (dl: vaag bekend; Odp). Hierbij: ie eet as 'n schollevaer
(Ier). Variant: met aalscholver (Ntg). Anders: ghie liekt wè koning
Achab (1 Kon. 16: 28) (Wtk); d'r zitten zeker heen hraten in (Ax);
steek ouwen oven toch nie zó vol (Lam/Kt); ge schrokt as n'n ver-
'ongherd(en) mjeiuw/pjèrd (Lam/Kt); likt wel 'n verken (Cg;Ha:
an d'n trog; Kg;Hsd); 'n fretter (Cg); je liekt wè een freetwolf
^Bzl); 'n srobberd (Gs); 'n kokmeeuwe (Col); 'n gogge (Zr;Odp);
'n (blauwe) reiger (Dl;Odo); moe-je gaan mennen dan? (Sis);
is hin 'ooien/ mo-je gaen 'ooie? (Kg;Zr); zitten ze achter je an?
j'ei gin tied om te slikken (Ril); j'eet as 'n delver (Ha;Ovm;Po);
een aerpel op z'n vurke, één in z'n mond en één op zicht (Ovm).
Van iemand met een goede eetlust: ie is noga slieg (Scherp).
16. Doen't/doew't maor deu(r) de passeviet (fr. passe-viteoorspr.
een merknaam roerzeef). ZVW (B vt ;Bvt/IlpGde; NvtSisZzd)
LvA (Ax;Nz;Zsg); LvH (Lam/Kt); ZVO-zd (Cg: voegt toe en mokter
nen 'utsekluts van; Nwn); ZB (Bsl;Dw/Ovz: oud); T (Tin). Anders:
sturmien/ stremien/ stermien (WtkDobGs;Kn: vergiet; Svn:
vergiet); roerstremien (Col); zift(e) (Bzl; Ndp NssKg; HsdZr ;Ovm
Po;Tln); roerzifte (Bzl;Ha); droaizifte (Zr); teemes (Kn).
17. Die is nie sö bostig, 'óór: di is niet voor de poes, laat niet met
zich spotten. NB (Col;Kg;Ks); SchD (Dsr;Zr). Anders: die is
nie verkoud (Ier), niet erg verkouden (Col); nie bevroze (Zr);
nie prut (Sis; Zzd;Scherp); nie van prut (Ha); nie flauw (Phi);
nie kouster (Bzl;Hrh;Ndp)(Bzl;Hrh;Ndp)nie zo smoeë (Kg)£
nie van achtere (Zr); je moet 'm nie zo lucht op en (Ax;Nwn);
(het is) 'n 'ard bêêst (Ndp); op urn zen 'aer è'k et nie verzien
(Ril). Verscheidene inzenders noemen als bet. van 'bo(r)stig' kort-
40
