TWEE ONBEKENDE MIDDELBURGSE LOODJES
door
Henk Hendrikse
Op het gebied van verzamelen van
munten en penningen zijn loden pen
ningen 'de paria's der numismatiek'.
Deze woorden die Marie de Man
schreef in 1892 gelden vandaag de
dag nog steeds. Hoewel er de laatste
tijd door diverse oorzaken verschil
lende van deze loden penningen aan
het licht zijn gekomen, is de functie
die ze in het verleden hebben gehad
slechts ten dele verklaard.
De bekendste loodjes van Middelburg
zijn de presentiepenningen met aan
de voorzijde de burcht of de Zeeuw
se leeuw, en aan de keerzijde in
Romeinse cijfers VI (6 stuivers).
Deze werden aan de raadsleden uit
gereikt na het bijwonen van een ver
gadering. Daarnaast werden loden
penningen uitgereikt aan armen, die
ze konden inwisselen tegen brood of
turf. Hiervan zijn ook diverse typen
bekend. Ook werden loodjes gebruikt
als controlemiddel bij opkomst van
leden, bijvoorbeeld in de kerk. Deze
droegen geen waarde-aanduiding maar
waren door hun voorstelling als zoda
nig herkenbaar. Het oudste gedateer
de loodje dat Marie de Man beschrijft
is van 1540. Het vertoont aan de voor
zijde de burcht tussen 15-40. Op de
keerzijde het cijfer 2Functie onbe
kend
In het voorjaar van 1983 werd op het
stort van grond uit de Korte Geere,
waar een bouwput werd gemaakt ten
behoeve van nieuwbouw, het volgende
loodje gevonden. Het heeft dezelf
de voorzijde als het bovengenoemde,
de burcht tussen 15-40, maar de keer
zijde vertoont een gotische A. Ook
van dit loodje is de functie niet
bekend, maar gezien de burcht en
het jaartal op de voorzijde is het
toch vermoedelijk in opdracht van
het stadsbestuur vervaardigd. De
keerzijde met de letter A zou dan
duiden op een armenpenning (afb.l).
Als bijzonderheid kan nog worden
vermeld dat de gietmal van de voor
zijde van deze loodjes voor de oor
log werd bewaard op het stadhuis
in Middelburg. In deze leistenen mal
waren acht voorzijden uitgesneden
in twee rijen van vier. Of deze mal
de oorlog heeft overleeft is niet be
kend. Waarschijnlijk bestonden er
voor deze loodjes meerdere keerzij
de-mallen. Voor een uitvoerige be
schrijving en functie van deze lood
jes: 'Over Zeeuwsche Loodjes', in:
Keuze uit de numismatische geschrif
ten van Marie G.A. de Man, uitg.
Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen (Middelburg 1980).
Het tweede loodje2 dat uit dezelfde
grond afkomstig is als het hierboven
behandelde is evenmin bekend. Het
vertoont op de voorzijde een G, en
op de keerzijde een lang kruis (afb.2).
IS
afb. 7.
Wederom Marie de Man schreef in
1910, in het Jaarboek voor Munt- en
Penningkunde een artikel over een
nog niet teruggevonden loodje van
het Gasthuis in Middelburg.
Dit loodje werd uitgereikt aan zie-
18
