OVER BOEKEN Nederlandse Historische Bronnen X (Nederlands Historisch Genootschap, Den Haag, 1992). ISBN 90-73069-07-6. Prijs f 65,- (leden NHG 50,-). Het Nederlands Historisch Genoot schap geeft een reeks kleine bron nen uit, waarvan dit voorjaar het tiende deel verscheen. Blijkbaar iets verlaat, want de titelpagina vermeldt 1992. Toch kwam de tijds planning goed uit daar het thema van de Boekenweek 1993 (egodocumenten) ook op deze uitgave van toepassing is. We treffen hierin namelijk cor respondentie aan van een curiepre laat tussen 1498 en 1519, brieven van Willem III aan Sir William Temple (1671-1681), de Chesterfield-Walde- gravecorrespondentie uit de jaren 1728-1732 en een kroniekje uit de Lingestreek uit het begin van de vorige eeuw. Het hoofdbestanddeel van dit werk wordt echter gevormd door 'Brieven van de Middelburgse regent Hendrick Thibaut aan stadhouder Willem II en diens secretaris Johan Heilersich (1648-1650). Uitgegeven door J.H. Kluiver' (pp. 33-97). Kluiver geeft in een heldere inlei ding de achtergronden van de corre spondentie weer. Hoewel de Tachtig jarige Oorlog formeel in 1648 werd beëindigd valt de periode 1648-1651 als een overgangstijd te beschouwen. 'Eigenlijk bracht 1651 met zijn plech tige besluiten pas het einde van de vrijheidsoorlog' (p. 33). Een boeiend tijdvak dus, mede door de persoon van de jonggestorven stadhouder Willem II (1626-1650) die, gehuwd met Maria Stuart -dochter van koning Karei I van Engeland-, in 1650 in conflict kwam met de Staten van Holland (inzake de afdanking van troepen) De positie van de stadhouders ten tijde van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was een inge wikkelde. Feitelijk was de stadhou der de eerste dienaar van de Staten, maar hij benoemde tevens de stede lijke magistraten en was legeraan voerder, hij was derhalve 'geen vorst en geen onderdaan of beiden tegelijk: hij stond onder, naast en boven de Staten' (Robert Fruin). Om hun macht te versterken zochten de stadhou ders in diverse provincies medestan ders. Eén zo'n machtige steunpilaar was de Middelburgse regent Hendrick Thibaut (1604-1667) -of is hij in 1668 overleden?, vgl.p. 38 en 41-, die de zaken voor zijn 'Doorluchtich Hoochgeboren Furst' in Zeeland pro beerde te regelen. Via deze door Kluiver voorbeeldig uitgegeven en geannoteerde brieven, in totaal 24 stuks, krijgen we zicht op het leven en handelen van de 'politici' van die tijd. Onwillekeurig moest ik daarbij denken aan de bekende foto van de in een Haagse bistro zaken doende Van Agt en Wiegel. De magistraatsbe stelling in de diverse Zeeuwse steden komt uitgebreid aan de orde, maar ook de in Middelburg heersende tegen stellingen tussen inheemsen en immi granten (p. 37), de relatie met Frank rijk, die voor Zeeland vanwege han delsbetrekkingen van groot belang was, de onthoofding van Karei I (brief 4), de schenking van schil derijen door Thibaut aan de stad houder (brieven 9 en 10) en een ernstig ongeluk, waarbij een spelend kind per ongeluk een ander kind dood schoot (p. 67). Voor wie in de ge schiedenis van de 17de eeuw is geïn teresseerden niet opziet tegen de soms wat weerbarstige taal uit die tijd en de vele namen die in de brieven voorkomen, is deze uitgave fascinerende lectuur. P.W.S. Architectuur en stedebouw in Zeeland 1850-1945door drs. Berit I. Sens, eindredactie drs. Jan A. van Oud- heusden, fotografie Wim Helm. Waan- ders Uitgevers, Zwolle Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist 1993. 144 blz.afbn. ISBN 90 6630 373 5. Prijs 30,-. Op 3 februari 1993 verscheen Archi- tectuur en stedebouw in Zeeland 1850-1945samengesteld door Berit 15

Tijdschriftenbank Zeeland

Nehalennia | 1993 | | pagina 21