3
EEN ZEEUWSE KERST IN 1938
Jan Meerman
\3W
Ter afwisseling een verhaal over een
jongetje dat Kerstfeest vierde in Hol
land anno 1938. Gemakshalve zullen
we het jongetje Jantje noemen. Jantje
was op een na de jongste uit een ge
zin dat uit vader, moeder en negen
kinderen bestond. Enkele jaren voor
Jantje's geboorte was de familie van
het vissersdorp Arnemuiden naar de
stad Vlissingen verhuisd. Een afstand
van ca. 11 km. Toentertijd een vorm
van emigratie. Nu kunnen we er om
lachen, toen was het bittere ernst.
De vader van de familie was in Arne
muiden visserman geweest en dat be
tekende grote armoe. Een vissersboot
zonder motor. Zeilend op de wind,
en roeien met riemen als er geen wind
was. 's Winters lag de vissersvloot
stil vanwege slechte weersomstandig
heden en dat betekende dubbele armoe.
Het voedsel bestond dan voornamelijk
uit aardappelen, overgeraapt na de
oogst, brood van overgeraapte tarwe
en zelf gebakken. Mosselen en ali
kruiken werden gezocht bij laag water
langs de zeeweringen. Groente kwam
voornamelijk uit zee. Het z.g. zee
koraal en lamsoren werden bij laag
water van de schorren geplukt (ge
sneden)
Maar nu was de familie naar Vlissin
gen geëmigreerd, waar vader een vas
te baan kreeg bij de scheepswerf 'De
Schelde' en te werk werd gesteld bij
de z.g. klinkers. Ondanks dat het
werk was voor ongeschoolden, ver
diende vader daar héél véél geld.
Dit t.o.v. het vissersbestaan. Elke
vrijdagmiddag stonden de kinderen
vader op te wachten, als hij thuis
kwam met z'n verdiende loon. Dan
kregen de kleine kinderen hun vrij
dagse cent. Een fonkelnieuwe cent,
zo van de fabriek en met het jaartal
1938 er duidelijk in geslagen.
Jantje kocht dan voor z'n cent een
zakje salmiak of 'n ware Jacob (gro
te toffee). Het goeie, rijke leven was
spoedig voorbij want er kwam een
grote crisis. Vader en vele andere
ongeschoolden werden bedankt (een
ander woord voor ontslagen). Nu
moest vader iedere week naar het
hoofdkantoor om te gaan stempelen.
Jantje mocht dan meerijden op de
stang van vaders transportfiets, een
fiets zonder remmen, die voor en ach
teruit kon rijden, een z.g. directe
aandrijving.
Dat bewuste jaar kwam natuurlijk zo
als elk jaar Kerstfeest opdagen. Dat
is het mooiste wat een kind van ar
moedige ouders kan beleven. Etala
ges vol prachtig blinkend spul.
Kerstkransjes van chocolade en sui
kergoed. Kerstboomkaarsjes in aller
lei kleuren en spiraalachtige vormen.
Kerstboomballen, pieken, engeltjes
met prachtig wit engelenhaar. Dat
ging allemaal Jantjes neus voorbij
want vader was werkeloos. Drie van
de negen kinderen hadden wel een
baantje, maar hun salaris was als een
15
