Groot Dok in 1903 Willemdok.
De naam J.C.J. van Speyk (1802-1831)
zocht ik vergeefs in Antwerpen, een
geschenk van de Schelde. Ik vraag
me af hoe de reputatie van deze fi
guur, lange tijd symbool van Noord
nederlands patriottisme en heldendom,
in Antwerpen is geweest. Was er ei
genlijk wel sprake van een reputatie,
of heeft de drieste marineman, die
ook in eigen land al lang wordt ver
guisd, nooit een plaats gehad onder
de vijandbeelden van de Belgische
nationale geschiedenis?
Cornells Sanderse, Den êêlen Sander-
se boel: vier eeuwen Sanderse op
Walcheren (Middelburg 1993). 116
blz. afbn.opg. van lit., bronnen
en ills., tab. Prijs 25,-; ver^
krijgbaar bij de auteur (01180-29365)
en boekhandel Fanoy, Middelburg.
Cornelis Sanderse is al jaren bezig
met het naspeuren van de levensloop
van zijn voorouders; hij stelde met
behulp van de uit archiefonderzoek
verkregen gegevens een stamreeks
op, die hij aan- en omkleedde met
biografische, familie- en streekhis
torische gegevens. Resultaat: een
verhaal dat loopt van eind 16de eeuw
tot begin 20ste eeuw.
Sanderse maakte zijn bevindingen nu
wereldkundig middels een in eigen
beheer uitgegeven boek, waarvan de
hoofdtitel volgens de auteur ver
wijst naar een uitdrukking uit het
Woordenboek der Zeeuwse dialecten.
Het boek met de familiehistorie van
de Sanderse's kan ook de interesse
wekken van anderen dan de familie
leden van de auteur. Veel prenten,
kaarten, portretten en afbeeldingen
van autografen verluchten 't werk,
dat een aardige mengeling van gene
alogie, persoons- en streekgeschie
denis biedt. De familie Sanderse, al
dus de auteur, heeft steeds bestaan
uit eenvoudige mensen met een agra
rische achtergrond, onder wie wèl
een schoolmeester, talrijke molenaars
en boeren 'met een handeltje of ne
venberoep erbij'.
Cornelis Sanderse noemt zichzelf een
'historicus van de koude grond'Dit
is te merken aan de structuur van
zijn verhaal en de verantwoording
van de gegevens, maar zijn werkstuk
heeft misschien juist daarom de char
me van de subjectief bedreven en
te beleven heemkunde, die ook het
elders in dit nummer besproken boek
je over Heinkenszand van M. Malle-
koote aankleeft.
Aardig is ook het koppelen van de
algemene streekgeschiedenis aan die
van weer een generatie Sanderse.
Zo behandelt Cornelis Sanderse uit
gebreid de Walcherse boerenopstand
van 1672 en het verslag daarvan van
het bekende geleerde drankorgel
Beronicius. Speelden de Sanderse's
van die tijd een rol in de opstand?
De auteur moet bekennen dat niet
gebleken is dat ze bij het oproer wa
ren betrokken - maar het mooie ver
haal is tenminste binnen.
M. Mallekoote, Huis aan huis in Hein
kenszand
een rondwandeling rond 1900 (Goes
1993). Publikatie van de archiefdienst,
nr. 34, in samenw. met Heemkundige
kring De Bevelenden. 41 blz., foto's.
Prijs 17,50.
In afl. 85 van Nehalennia werd
Een sikkel als souvenier besproken,
een boekje over de jeugdherinneringen
omtrent dorpsleven en landbouw van
M. Mallekoote. De auteur, ver in de
tachtig en woonachtig in bejaarden
huis Poelwijck te 's-Heer Arendsker-
ke, stort met Huis aan huis in Hein
kenszand opnieuw de hoorn des over-
vloeds van zijn herinneringen en die
van zijn grootvader en vader uit over
de lezer. Mallekoote neemt de lezer
mee op een wandeltocht door en in
de omgeving van Heinkenszand rond
de eeuwwisseling. Het persoonlijke,
subjectieve karakter van dit speci
men van pure heemkunde wordt al
meteen duidelijk: we beginnen de
wandeling vanuit Mallekoote's oude
woning aan de Slaakweg no. 213. Van
daaruit gaat het langs bestaande en
verdwenen Heinkenszandse plekjes,
door Mallekoote tot leven gebracht
door middel van talrijke anekdotes
en wetenswaardigheden over de meest
23
