Op het eind sprak de heer Rycke-
boer een afsluitend woord. Hij dank
te de aanwezigen voor hun belangstel
ling, in het bijzonder de voorzitter
van de Zeeuwsehe Vereeniging voor
Dialectonderzoek, mw. drs. A.F. van
de Zande-Vleugels Schutter en de
heer en mevrouw Oele. Na een gezel
lig informeel samenzijn, verlieten de
medewerkers/sters van het WVD de
Reynaertstad om thuis de volgende
vragenlijst in te vullen en/of aante
keningen te maken voor de volgende
gespreksbijeenkom st
Hoe schrijf ik een dialectwoordenboek?
Een handleiding voor de amateur-lexico
graaf
In de afgelopen zomer verscheen van
dr. Jacques Vankeymeulen een hand
leiding voor de amateur-dialectoloog,
waarin de opzet van een dialectwoor
denboek wordt beschreven.
In zijn inleiding gaat de samenstel
ler van deze interessante brochure
in op de groeiende belangstelling
voor de streektalen. Die belangstel
ling wordt steeds groter, naarmate
de dialecten verdwijnen. We zien dat
aan de hoeveelheid boeken die er op
dit gebied verschijnen, de herdruk
ken van oudere werken en artikelen
in diverse heemkundige bladen.
'Men voelt aan, dat met het dialect
een belangrijk stuk cultuurgoed ver
dwijnt on vele plaatselijke amateurs
doen heel wat moeite om dat cultuur
goed op te tekenen en zo te bewaren.'
Het is voor deze goedwillende ama
teurs dat Vankeymeulen een aantal
richtlijnen op papier zette. Niet met
de bedoeling dat de amateurs hand
en spandiensten zouden leveren aan
de wetenschappers, maar met het doel,
dat de één de ander aanvultzodat
een prachtige studie verschijnt, die
de kenmerken draagt van deze samen
werking. Want dat wil Vankeymeulen:
een samenwerking tussen de amateurs
en de wetenschappers met respect
voor eikaars inbreng.
'Het is soms pijnlijk om te zien hoe
sommige amateurs met allerlei proble
men worstelen die al lang zijn opge
lost, maar door allerlei omstandighe
den zijn de oplossingen niet bekend
bij hen die ze nodig hebben. Mis
schien is de wetenschap al te lang
in haar ivoren toren gebleven.
Omgekeerd heerst er bij sommige ama
teurs een niet gerechtvaardigd wan
trouwen tegenover de wetenschappe
lijke wereld. Niet alleen menen ze
soms dat het dialect zodanig uniek
is dat een buitenstaander er niets
zinnigs over kan zeggen, maar ook
vrezen ze dikwijls dat de weten
schapper met de eer van het werk
van de liefhebber wil gaan strij
ken.' En zo besluit Vankeymeulen
zijn inleiding met: 'Het wordt tijd
om een aantal wederzijdse misver
standen uit de weg te ruimen.'
En die misverstanden liggen op heel
wat vlakken. Op het gebied van de
gevoelswaarde: dialect is een lagere
soort taal die zeker in de school en
op het werk uitgeroeid zou moeten
worden. Verder moet de amateur we
ten wat hij wil doen met het verza
melde materiaal en moet hij in zijn
inleiding daar een verantwoording
van afleggen. Verder dient hij niet
verder te springen dan zijn stok lang
is en moet hij niet gaan spreken in
termen van 'juist' en 'onjuist' gebruik
van dialectwoorden, want in feite ob
serveert hij en legt zijn bevindingen
vast. Als voorbeeld geeft Vankeymeu
len het woord 'stekelvarken' met de
opmerking: een onjuist woord voor
egel, en dat wijst er volgens de sa
mensteller van deze handleiding op,
dat de 'amateur' in kwestie niet
doorheeft, dat hij de dialectwoorden
schat moet beschrijven en niet evalu
eren en dat het dialect een aparte
taalvariant is, die niet in termen van
'juist' en 'onjuist' beschreven kan
worden. Verder hebben heel wat dia
lectwoordenboeken de bedoeling het
typische van het dialect vast te leg
gen en dat kan heel gemakkelijk tot
ontsporingen leiden. Zo komen er al
leen maar typische eigenaardigheden
van een bepaald dialect aan bod, maar
meestal is de spreiding van dat woord
groter dan in het beschreven dorp
Nauw met het bovenstaande verwant
is de neiging een overdreven belang
stelling aan de dag te leggen voor
34
