on 't spaore (Nwn); z'is in goeien doen (Kn); z'is mi kind (Po); ze mot
wat kóópe (Dl/Hkg); ze mot 'n kindje kaope (Ntg); z'is ter an (Hrh);
ze is angebrand (Hrh); (heeft) van de kaes gegeten (Ier); ze eitet te
pakken (Ier); ze eitter gat verbrand (Rns); ze zit met d'n haerd buien
't schuurtje (Dl/Hkg); ze mó inligge (Col); ze lei in (Dsr); zo mó uut
d'n broek (Elm 1920 volgens Rns); ze probeerd't en ze kon't a (Kod).
Volgens Po ze zit om'aoge in het bijzonder voor: ze is verleid en daardoor
zwanger, (bedrogen)
15. 'n (H)êêle stoepe sneeuw kwam van 't dek: er kwam een hele vracht sneeuw
van het dak. W (Kod;Mdb e.o.); ZB (HhHrh;KbRU)NB (Ks)SchD
(Bwh;Nwk;Dsr;Hsd;Rns e.o.;Zr); Phi/T (Phi;OvmPo; Svn; Tin) GOfl
(Dl;Smd). Anders: dodde (Grij;Rns); laege (Grij;Kod; Col;Kg)kladde
(Bzl)holpe (Ha); struve (Dl/Hkg); zaeme (Gdr); rik (Rns). Stoepe volgens
Col wel van aardappels (=vracht)
16. Veur ieder/elke spijker/spieker et 'ij/eit'n 'n gat: hij weet overal iets
op te zeggen, hij weet overal een antwoord op. ZVW (Gde); LvA (Nz);
W (Osb); ZB (Bzl; Gpol; Ha; Hh; HkzHrh: voe ieder gat eiten 'n spieker;
Kb Kn; Ndp ;Nss; Odl; Wde) NB (Col: voo ieder gat un spieker; Ks)SchD
(Hsd;Rns;Zr); Phi/T (Phi;OvenSvn)GOfl (Dl/Hkg). In een andere vorm
en bet. ied're spieker ei z'n hat (Po) ofwel: vo ieder pannetje past 'n
dekseltje (Ovm). In de bet. van de gevraagde uitdr. èd veel letters
geten (Cg); ie is dikkels verlege, ma nooit lank (Dsr).
17. 't Wü nie in m'n verstand schiete(n)ik kan er niet opkomen. ZVW (Sis: - -
opkommen) W (Kod;Mdb e.o.); ZB (Bsl; Bzl; Gpol; GsHa; Hrh; IerKb Kn; Kpl:
twijfelt; Ndp;Nss;Odl; Wde)NB (Col;Kg: zelden; Ks)SchD (BnsDsrHsd;
Ow); Phi/T (Phi;Ovm;Po;ScherpSvn;Tin)GOfl (Gdr). Anders: niet in
m'n hedachten schiete (Ovm); nie in m'n hóód schiete (Ntg); 't wü d'r
niet in schiete (Ntg); nie in gedachten komme (Svn); kan het niet prakke-
zeren (Nz); kant nie vur mè 'aole (Nwn); ik kan d'r mee m'n verstand
nie op komme (Svn).
18. Laet j'n eihen nie in d'n doolakker (h)elpe(n): laat je niet in de war
brengen. LvA (Ax: wel eens gehoord); NB (Ks); SchD (Dsr); GOfl (Dl:
vaag bekend; oud?). Anders: op dool 'elpen (Sls;Nwn); op den dool
bringen (Cg); laete we nie gae dole (Grij); ie liep te dooien =was in de
war (Dsr); niet van het padje bringen(Nz); - - van de pad ofbriengen
(Bzl); laet j'n eihe nie verwarrele (Osb).
19. Ze komt asse mar/mè immertjes kan: als het maar even(tjes) mogelijk is.
ZB (Gs;Ha;Ier;Kb;Nss)NB (Kg;Ks;Wsk); SchD (Bns;Bwh/Nwk;Dsr;Hsd;Nwk;
Ow;Rns;Zr); Phi/T (Phi; OvmScherp Tin)GOfl (Dl/Hkg). Als immers:
(Ax e.o.;Gpol; IerNdpWdePo- als immer; Kod; Ha; HrhSvn)Anders:
effe(n)tjes (Bks; Klz: êvekes; Dl/Hkg,Gdr;Ntg)ietewat (Sah); a is(t)op
'n '61ve póót (Hrh). In de bet. 'om de haverklap': ielke klapscheete (Grij).
20. Z'èn de paolen vo't vermaok d'r in gebatterd: de palen voor de omheining
er in geslagen. ZVW (Gde;Sis). Andere woorden voor batteren slaan:
gejannest (Ks); hejast (Po); heramd (Po). Andere bett. van batteren:
snel lopen (Gde); kloppen slaan (Bzl: d'r flink op batteren. Andere
woorden voor vermaok omheining: êm/(h)ein (Ax;ScherpNtg)tuun
(Ha;Scherp); 'eening (Rns e.o.).
21. Je lief zou (d)'r van uutgaen/-gaon: je zou er van uit je vel springen.
LvA (Ax) W (Kod: ook - van uutkomme; Rtm); ZB (Gs Ha; HhHrhIer
Kb;Ndp); NB (Ks;Wsk); SchD (BnsBwh/Nwk; Dsr; Hsd; Nwk; OwRnsZr)
Phi/T (Phi: ook van uutkomme; Ovm ;Po;ScherpSvn: vooral als iets
44
