droge humor wanneer de verworven
heden van de moderne tijd worden
getoond, zoals de gele oormerken voor
de kalveren, begeleid met gebruiks
aanwijzing, waar vader De Putter tu
reluurs van wordt. Ook maken we
kennis met de levenswijze van de
boeren in het Land van Axel, hun
meningsvorming en kijk op het leven.
Soms wordt er dialect gesproken, maar
de kracht van de uitbeelding zit toch
vooral in de rake typering van de
karakters en de problematiek van de
landbouw in deze tijd. Vanuit die op
tiek sluit de film prachtig aan bij
het onderzoek van de Gentse Univer
siteit om het Woordenboek van de
Vlaamse Dialekten te beschrijven.
Ook Zeeuwsch-Vlaanderen hoort tot
dat onderzoeksgebied en het is in
dit kwartaalblad al meerder keren
vermeld: met het uitsterven van een
beroep, verdwijnt ook de vaktaal.
Geen ander als Jos de Putter heeft
dit afdoende in beeld gebracht door
deze film over zijn ouders en het
boerenbedrijf.
Dialect en Algemeen Nederlands:
strijd of samenspel in Assenede en
Westdorpe
In de bekende jubileumbundel Over
den Vier Ambachten verscheen een
studie met bovenstaande titel van de
hand van lie. Nadia van den Meers-
schaut. Zij geeft daarin een verge
lijking tussen de plaatsen Assenede
in Oost-Vlaanderen en Westdorpe in
Zeeuwsch-Vlaanderen en het leek ons
interessant deze studie hier als een
samenvatting weer te geven.
Het huidige Westdorpe is ontstaan
na de bedijking van de Autrichen-
polder in 1617. De eerste bewoners
kwamen uit Wachtebeke, Zelzate en
Assenede. Na de Vrede van Munster
(1648) kwam Westdorpe meer en meer
onder Staatse invloed te verkeren,
terwijl Assenede onder vreemde over
heersing bleef, waar een ontwikkeling
van een taal in de richting van het
Algemeen Nederlands of Algemeen Vlaams
uit bleef. De overkoepelende taal
bleef Frans. Na de vredesverdragen
van 1839 kwamen Assenede en West
dorpe definitief onder gescheiden
landsbesturen. Van de Franse invloe
den is in het Asseneeds dialect nog
veel merkbaar aanwezig, in het dialect
van Westdorpe is daar niets van terug
te vinden. Het vormt samen met Zuid-
dorpe een dialecteiland. De andere
Nederlandse dialecten zijn typisch
Nederlands, doordat de andere dorpen
bij hun ontstaan niet overwegend door
uitgeweken Vlamingen werden bevolkt.
Voor het verkrijgen van haar gege
vens ging Nadia te rade bij een vijf
tigtal mensen in elk dorp. Deze waren
selectief gekozen om een representa
tief beeld te krijgen van de huidige
situatie in de hele dorpsgemeenschap.
De dialecten Assenede en Westdorpe
vertonen veel gelijkenissen, bijvoor
beeld de zeer Vlaams getinte uitspraak
van het Westdorps. Ook in de woorden
schat van oudere mensen, vooral de
landbouwwoordenschat, komen we veel
woorden tegen die aansluiten bij de
Vlaamse woordenschat. Het Westdorps
is de laatste decennia vervlakt, zoals
alle Nederlandse dialecten vervlakken.
Dat geldt ook voor Assenede. Het
gevolg is, dat beide dialecten steeds
verder uit elkaar drijven. Het grote
verschil is altijd de invloed van het
Frans op het Asseneeds geweest. In
Westdorpe leest men geen gazet, rijdt
men niet op een velo, en ziet men
de facteur niet langs de huizen lopen.
Daar leest men de krant, rijdt men
op een fiets en loopt de postbode langs
de huizen.
De invloed van de scholen, de kran
ten, radio en televisie deden in Neder
land hun werk, en de invloed van
het Algemeen Nederlands. Deze invloed
is in Vlaanderen veel trager op gang
gekomen. 'Toch constateren we ook
aan de Belgische kant dat de dialec
ten veel van hun eigenheid verliezen,
eerst door vermenging van dialecten
tot regiolecten, maar steeds meer door
de groeiende invloed van het Algemeen
Nederlands, die zich vooral doet gel
den via de media.'
Staan in Nederland dialect en Alge
meen Nederlands naast elkaar, in
.Vlaanderen is hun positie anders.
Het dialect is ingeburgerd en Alge
meen Nederlands is een geschreven
37
