23. Eêst komt, êêst pompt: eerst komt eerst maalt. LvA (Ax); ZB (Ier,
Wde)NB (Ks); Phi/T (Svn).
24. Die jóón/joen is a ventersdeehe/-deege: die jongen is al zo flink als
een volwassen man. ZB (Bzl: veroud.; Gpol;Kb;Kpl)NB (Ks); Phi/T
(Svn). Anders: is al een volslaohen vint/volslaege man (Ax;Ovm);
a zoa deeghe as'n groate vent (Grij); die jöón sti vandeeghe, 'óór
(Bzl); is a vandeehe (Tin); (a bienae) 'n deehe veint/ lieke wè 'n
deege vint (Kg;Wsk;Nwk)is a deehe (Kg;Zr); a vroeg deehe (Svn:
gezegd van een meisje); is a zo deeheluk (Ovm); een manskerel (Ax);
een groten (Nz); die groei a uut z'n broekspijpen (Wmd); a vroef 'n
ouwe vent (Svn). Opmerking Kod: kent wel vrouwedeeg.
25. In de dikkedensie zitte(n): in moeilijkheden, in de narigheid. ZB (Gpol;
Hkz Ier; KnWde)Phi/T (Ovm;Sbn: lêêluk in ;Tln). Anders: in zijn
schijtert (Bsk); in de prutse(n)/prussen (Ax;Nwn;Bzl;Kn)penaori el
penairie (Gde; NvtDobIerRil) pienaerie (Bzl;Kg); pinaire (Kg);
in de kreukels (Kod); in de krom'outers (Grij;Osb); in d'n dieveren-
dasie (Wmd); 'k een moeilijke clisterie (Ovm); lêêluk in de mezee-
ren (Svn); zwaer zitte (Dl/Hkg).
26. 't Was inêêns foetje-la-forverdwenen, weg, foetsie. ZB (Ier). Anders:
vort/fort (Nz;Kg;Nwk); opgetrokke (Dl/Hkg).
27. Belzêêre voe de wèreld: gezegd als uitroep van verbazing. In deze
vorm alleen bevestigd door ZB (Ier); Phi/T (Svn). Zie verder de ant
woorden op de algemene vraag naar uitroepen van verbazing.
A. Vraag naar uitroepen van verbazing. De verscheidenheid is groot, al
zijn bepaalde groepen te herkennen. De algemeen bekende, zoals mensekin-
deren, lieve help laat ik onvermeld.
Het is vrêêd. a. Gevolgd door voor de wereld en al dan niet vooraf
gegaan door maar (mao, maor)ZVW (Bsk: met mao)LvA (Ax;Nz);
W (Rtm); ZB (Hkz: dat is bar; Kpl)
b. Zonder v.d.m. al dan niet met maar. ZVW (Bsk); LvA (Ax); ZVO-
zd (Nwn: da's toch wel vrêêd, ee); ZB (Kb).
Met Heere. a. Gevolgd door voor de wereld.
Belzêêre voe de wereld. Zie hierboven vraag 27.
Bel'êêre v.d.w. ZB (Bzl: nog toe; Gpol: id.; Wde).
(Wel)'êêre v.d.w. ZB (Bzl/Kpl;Kn)Phi/T (Phi: al 'eere Svn: wel
'eere
b. Zonder v.d.w.
Bel 'êêre. ZB (Ier); SchD (Ng: nog eens an toe).
Wel 'êêre (nog an toe). Phi/T (Phi).
Wel 'iere gotte van marjè. ZVO-zd (Cg).
'Eêrelieve (tied). NB (Ks).
Hêêrekeshêêrekes nog an toe. GOfl (Odp).
Ons Heer. ZVO-zd (Cg: 'Oe is't in de liefde van Ons Heer meugelèk)
Met God, a. gevolgd door voor de wereld.
M'n God v.d.w.NB (Kg).
God in de wereld.
b. Zonder v.d.w.
Mè me got. ZB (Bzl/Kpl).
Wel gottekes toch. ZVO-zd (Cg).
Me(me) gosjes. W (Kod); ZB (Kn).
Goster-Zhosternokke. W (Kod); ZB (Gpol; Hkz IerKP1; LwdRilWmd)
NB (Kg); SchD (Dsr;Nwk: bè
Goster. NB (Ks).
37
