- de inhoudelijke begeleiding van de activiteiten, het meedenken, het contact leggen en
onderhouden, de programmering, het verzamelen van achtergrondinformatie en literatuur,
de public relations;
- haar collectie - van oud en nieuw materiaal
- de facilitaire ondersteuning in de vorm van medewerkers, expositieruimte, aula, verga
derzalen, restaurant, werkruimte, reproductie e.d.'
Voor de organisatie is het van belang dat zoveel mogelijk ingehaakt wordt op bestaande ini
tiatieven van andere instellingen en dat gestreefd wordt naar een aanvulling daarop, niet
naar nog meer van hetzelfde. De contacten die de medewerkers voor een deel al uit ande
ren hoofde hebben en de nieuwe die zij met aan het werk verwante instellingen leggen,
moeten uitgroeien tot een netwerk van culturele organisaties, waarin de ZB een organisa-
torisch-ondersteunende en een coördinerende rol heeft.
Ook de boekencollectie op zichzelf bezit een cultuurhistorische waarde. Deze waarde kan
worden vergeleken met die van een groot museum. Door de omvang en de veelzijdigheid
van de collectie is het mogelijk om een beeld te vormen van de geschiedenis door de tijd
heen - van het midden van de 15de eeuw tot nu -, kennis te nemen van de diverse uitingen
op wetenschappelijk gebied, van ideeën en gevoelens van onze voorouders, te komen tot
een besef van de historische continuïteit en discontinuïteit van het bestaan in het algemeen
en dat van de mensen in het bijzonder. Het fascinerende van de collectie is, dat het geheel
meer is dan de som van de afzonderlijke delen waaruit ze is samengesteld. Een aantal pij
lers waarop de collectie berust zijn: grote legaten, schenkingen, aankopen.
Met nadruk wijs ik op de collectie Zelandica. Waar het gaat om de toegankelijkheid van
regionaal-historische publicaties vervult de provincie een voorbeeldfunctie. In de meeste
provincies is een dergelijk bibliografisch apparaat, waarin alles wat over de geschiedenis
van de provincie werd geschreven centraal wordt beheerd, een vrome wens. Vooral op het
gebied van de na-oorlogse documentatie steekt de situatie in Zeeland bijzonder gunstig af.
Daarmee levert de ZB een belangrijke bijdrage aan haar 'cultural heritage'.
Even belangrijk, immers ons aller erfgoed, zijn de collecties oud bezit: oude drukken (ca.
10.000 ex., gedrukt van ca. 1473-1800), pamfletten (ca. 5000 ex.), kinderboeken uit de
19de en 20ste eeuw (ca. 5000 ex.), kinderprenten (ca. 1100 stuks). Van een aantal in deze
collecties aanwezige werken is in Nederland en soms ter wereld maar één exemplaar
bekend.
In het kader van de samenwerking met de andere 12 wetenschappelijke steunbibliotheken
in Nederland wordt gekeken naar wat verder met de hele collectie mogelijk is om de cul
tuurhistorische waarde en functie te verduidelijken. Wat de ZB betreft, wordt al:
- 1 of 2 maal jaarlijks een grote tentoonstelling uit eigen bezit georganiseerd, denk bij
voorbeeld aan de tentoonstelling Voor 't jonge volkje. 300 jaar kinderboeken uit eigen col
lectie in 1990, eventueel gerelateerd aan congressen/symposia, zoals bijvoorbeeld in 1989
in samenwerking met de Werkgroep Historie en Archeologie van het Koninklijk Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen de expositie Cultuur in Zeelands Gouden Eeuw 1572-
1672). Het doel is om meer bekendheid te geven aan wat de Zeeuwse Bibliotheek aan
belangrijk cultuurhistorisch materiaal in huis heeft, de bezoekers wijzen op bronnen voor
onderzoek en daarmee eigen onderzoek te stimuleren. Hieraan wordt al in samenwerkings
verband uitstekend gewerkt, zowel regionaal (Zeeuwsch Genootschap, Rijksarchief in
Zeeland, Zeeuws Museum en particulieren) als landelijk, denk aan de grote Boutens-ten-
toonstelling in 1993, een 'co-productie' met het Letterkundig Museum te Den Haag of aan
de unieke expositie Goud en Velijn. Middelburgse boekbanden van de 17de tot de 19de
eeuwin samenwerking met de Koninklijke Bibliotheken van Den Haag en Brussel en het
56
