DE ENCYCLOPEDIE VAN ZEELAND -
EEN MISLUKKING?
A. Teunis
Terugkijken op de geschiedenis en het wedervaren van de Encyclopedie van Zeeland is
geen onverdeeld genoegen. Het Kon. Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, dat het
boek bij gelegenheid van zijn jubileum aan zijn zegekar wil binden heeft er om uiteenlo
pende redenen niet veel eer mee ingelegd en kijkt nu met meewarige blik naar een paar
honderd onverkochte exemplaren en een schuld aan de provincie van ongeveer een ton.
Een financiële strop dus, waarvoor het Genootschap echter slechts zeer ten dele schuld
draagt, al wil het mij voorkomen dat het overlijden van de thesaurier Wagenvoort, die zich
vanuit het bestuur zeer enthousiast en vindingrijk voor de Encyclopedie had ingezet (het
verschijnen van deel I maakte hij nog mee), beleidsmatig een ramp op zichzelf was. Zijn
opvolgers waren van goeden wille, maar lieten zich meedrijven op de stroom, noteerden de
cijfers, maar hadden verder geen visie.
In de jaren '80 zakte nl. de markt voor encyclopedieën, die onaantastbaar leek te floreren,
vrij plotseling in. Het grote publiek, dat zo'n rijtje van 20 delen in z'n kamer zo chic had
gevonden, niet om erin te lezen, maar omdat het zo intellectueel stond, haakte plotseling en
bloc af. De Summa-encyclopedie, die als 'part work' furore had gemaakt, omdat zij uitslui
tend kleurenillustraties gebruikte (duizenden!) en net een herdruk overwoog, zette in één
vergadering een streep door haar plannen en keek als grinnikende derde naar het koorts
achtige gewriemel van haar concurrenten, die middenin hun oplage zaten en de vervolgde
len aan de straatstenen niet meer kwijt konden. Een Winkler Prins en een Larousse waren
KONINKLIJK 7.EFUWSCH GENOOTSCHAP
DER WETENSCHAPPEN
op den duur in de winkel en later bij de
Slegte voor een derde van de oorspron
kelijke prijs te koop en als je keek naar
de kleine advertenties in de dagbladen
voor nog minder. Zij hadden echter
grote uitgeverijen achter zich en kwa
men zieltogend over de sloot. Alleen de
Winkler Prins overleefde werkelijk.
Oosthoek en Larousse zijn nooit meer
verschenen.
ENCYCLOPFDIE VAN ZEELAND
aan de (.ommissaris der Koningin
in Zeeland
Woensdag 24 maart 1982
11 00 uur
Statenzaal
Abdij 11, Middelburg
PROGRAMMA
Tussen dit illustere gezelschap van
schipbreukelingen bevond zich ook de
Encyclopedie van Zeeland. Bij het ver
schijnen van deel I had het publiek kun
nen intekenen op de gehele reeks en dat
ook redelijk gedaan, maar niet in zo gro
ten getale als was gehoopt. Het kost nu
eenmaal moeite om een Zeeuw voor een
boekwerk een paar honderd gulden op
tafel te laten leggen. De verwachting
was echter, dat ze wel over de brug zou
den komen als ze het boek eenmaal tast-
25
