Spelling
a als de a in 't Ned. dat, pal. Is vaak een woordje zonder betekenis achter bv. toen,
die, wat, enz.
ae als de ee in 't Ned. beer, weer: kaes (kaas), waeter (water),
ao als de a in 't Engelse draw (altijd lang): laope (lopen),
au korte au als in 't Ned.
aauw lange auw kraauwe (krabben).
aeuw lange auw (Ned.), maar uitgesproken als eeitw graeuw (grauw).
als de e in 't Ned. bek, trek, maar aan een woordeind: mè (maar).
een lange als in 't Engelse care, of 't Franse maire: smèère (smeren).
tweeklank-e dêêl (deel), scheef scheef).
ei korte ei als in 't Ned.
èèi lange ei wèèie (weide), èèie (eg).
i als de i in 't Ned. pit, dit, maar aan een woordeind: di (daar), nï (naar),
ie korte ie lief (lijf), kemien (konijn); verlenging vóór r wier (werd),
iee lange ie Heef (lief), verlieeze (verliezen).
oe korte oe zoeke (zoeken), noe (nu); vóór r vrijwel altijd lang, behalve: poerre
(porren), poerlegrappen (gekke kunsten),
oee lange oe goeed (goed), bloeed (bloed).
als de o in 't Ned. hok, bok, maar aan een woordeind: zö (zo), mö (moet),
tweeklank-oo móói (mooi), dóód (dood),
ou korte ou als in 't Ned.
ouw korte ouw als in 't Ned., maar ouwe is lang: douwe (duwen), bouwe (bouwen),
echter kort in 'edouwd (geduwd) en 'ebouwd (gebouwd),
als de u in 't Ned. muf, maar aan een woordeind: kü je (kun je),
uu korte uu, verlenging vóór r, als in 't Ned., wel kort in bv. buurte (buurt),
g meestal als h uitgesproken.
N.B. Ned. ge- voor een deelwoord wordt 'e-: 'elaope (gelopen), Zeeuws ge- voor
een infinitief betekent gaan: gelaope (gaan lopen),
stomme hof weglatingsteken.
-t- verbindings-f toen a-t-'n... (toen hij...).
-d- verbindings-rf 'k è-d-'n... (ik heb hem...).
-n- verbindings-rc j'-n-eigen durp (je eigen dorp).
a, aa, e, ee, o, oo, u, eu, ui, als in 't Ned., met de regels voor open lettergrepen.
Ik heb voor de spelling Ghijsen, Woordenboek der Zeeuwse Dialecten niet helemaal
aangehouden. Bv. het verlengingsteken voor de uitspraak van lange klinkers of
tweeklanken heb ik niet gebruikt.
Ik heb me zoveel mogelijk op de Nederlandse equivalenten gericht. Zo schrijf ik ae in
waere, omdat het waren, de verleden tijd van zijn is. Maar ik schrijf 'k weerden m'n
eigen, omdat dat van were (haasten) komt.
Verder is dit stukje uiteraard in het 'Ellesdieks' dialect van mijn generatie.
Voorbeelden: niet petaoten, maar petaten (aardappelen). Aollemille (allemaal) kan
eventueel ook alemille (lange azijn. Wel Saore (Saar), hoewel er ook wel mensen
waren, die Saar zeiden. Niet stoksje maar stokje. Niet aore maar are of ook andere.
Op Ellewoutsdijk zei men Arjaan en op Oudelande Arjaen. Ook spraken wij ver
kleinwoorden als Cootje en bitje (beetje) gewoon uit met tj, en niet zoals op Oudelande
als Coo°e en bi°e, waarbij het teken staat voor een soort stotende keelklank, een beetje
lijkend op de k of de Engelse g.
Woorden als bevrijdingsherdenking en snelvuur-luchtafweergeschut spraken wij als
Nederlandse woorden uit; we maakten daar geen Zeeuwse woorden van. Dat heb ik dus
ook hier aangehouden.
Tekst, uitgesproken tijdens de Bevrijdingsherdenking te Ellewoutsdijk, 29 oktober 1994.
25
