Ie jaren naar St. Maartensdijk. Hoe
wel begiftigd met een helder verstand
moest hij al jong meewerken aan de
handelsactiviteiten van zijn oom.
Tijdens de oorlog 1914-1918 was hij
in Middelburg onder de wapenen. In
1920 deed oom de handelsactiviteiten
aan hem over en aanvankelijk floreer
den de zaken uitstekend. Toen later
echter deze activiteiten omgeruild
werden voor een café ging het mis.
In 1935 werd het café verkocht en
was hij brodeloos. Gelukkig werd bij
de inmiddels ontstane mosselcentrale
een controleur voor de mosselverzen
ding gezocht. Hij begon zijn werk
zaamheden in Tholen maar werd spoe
dig overgeplaatst naar Yerseke. Na
enige tijd werd deze standplaats ver
ruild voor Hansweert. De Tweede We
reldoorlog bracht allerlei narigheden,
maar werd overleefd. In 1967 overleed
de schrijver als gepensioneerd mos
selcontroleur te Hansweert.
De zeer persoonlijke manier van
schrijven zal ongetwijfeld velen aan
spreken. De uitgave is verzorgd door
een kleinzoon van de auteur, de heer
W.J. Vermeulen. In de verantwoording
staat: 'Dirk Rijnberg was een een
voudig burger zonder hogere school
opleiding, verwacht dus geen in feil
loos Nederlands geschreven tekst.'
B.O.
BaHustrada jrg. 8 nr. 3/4, themanr. 'Moraal'
(Middelburg: Stichting Zeeuws Licht, 1994).
60 blz.afbn. ISSN 0921-0148. Prijs f7,95
(los dubbelnr.)
Zeelands enige literaire periodiek Ballustrada
bracht, zoals gebruikelijk aan 't eind van het
jaar, een themanummer (dubbelnummer) uit.
Vorig jaar was de Vliegende Hollander het
onderwerp, nu de 'moraal': een thema, zo
heikel in het huidig tijdsgewricht, dat de
redactie besloot het niet expliciet op de
omslag aan te kondigen. Bijdragen leverden
Hendrik Carette. Ef Leonard, André van der
Veeke (poëzie) en Minor, Lou Vleugelhof,
Peter Sijnke, Wouter Noordewier, Jan J.B.
Kuipers en Wim Hofman (proza). Redactie
adres: Oranjestraat 24a, 4532 BS Terneuzen,
tel. 01150-96760.
P.W. Sijnke (eindred.), De Sioel van Zee
land: een bundel studies, uitg. t.g.v. de
herinwiiding van de Middelburgse Synagoge
(Middelburg: Den Boer/De Ruiter, 1994). 64
blz., afbn., lit. opgn. ISBN 90-74576-08-7.
Prijs f 16,50.
De Sioel van Zeeland verscheen ter gelegen
heid van de herinwijding van de Middelburgse
synagoge achter de Herenstraat. Het gebouw
dateert van 1705, werd in 1944 verwoest en
vervolgens tot verval overgelaten aan de
elementen.
In 1975 was Middelburg voorbeeldstad in het
kader van het Europese monumentenjaar. De
prestaties die in die tijd werden geleverd
dwingen nog altijd grote bewondering af -
maar ik denk, hoe ondankbaar ook, nog graag
terug aan de tijd, toen grote delen van oud-
Middelburg als 'gribus' konden worden
bestempeld: praktisch onleefbaar, maar met
een hoog Anton Pieck-gehalte. Iets dergelijks
zweeft me voor de geest ten aanzien van de
lang uitgebleven restauratie van de synagoge.
Die betekent een behoorlijke aanwinst voor
het Middelburgse monumentenbestand, maar
tegelijk ook afscheid van een sfeerrijke ruïne,
die overigens veel te lijden had van beklad
ding en allerlei graffiti.
De Sioel van Zeeland bevat bijdragen van
burgemeester Rutten (voorwoord), E. van
Voolen (geschiedenis en functie), A. Vos (de
synagoge als joodse enclave en de Sefardiem
van Middelburg), J.H. Sinke (restauratie), J.J.
van der Weel (wethouder Boasson), J.S.
Jacobs (de Tora, het dienen van God, de
naastenliefde). De meeste artikelen werden al
elders gepubliceerd. De ondertitel dekt niet
volledig de lading: de oproep van rabbijn J.S.
Jacobs tot het uitdragen der Noachidische
wetten kan moeilijk een studie worden ge
noemd.
De Sioel van Zeeland bevat veel interessante
afbeeldingen: ik noem slechts een interieurfo
to uit 1905, een imaginaire voorstelling van
Salomo's tempel (18de eeuw), en een afbeel
ding van 'den gewaenden, nieuwen Joodschen
Koning Sabetha Sebi' (1665).
J.J.B.K.
Peter Sijnke en Anneke van Waarden-Koets,
Bewogen jaren. Middelburg in de 20ste eeuw
(Zaltbommel: Europese Bibliotheek. 1994).
CIP/ISBN 90 288 5943 8, geb. Prijs 49,90.
Piet Minderhoud, Hans Jongepier en Marian
Roelse, Groeten uit Westkapelle: 365
prentbriefkaarten en fotokaarten van Westka-
31